زخم معده، یک نوع بیماری دردناک شکمی است، در واقع زخم های گوارشی میباشد که روی معده و روده کوچک تاثیر می گذارند. این عارضه زمانی رخ می دهد که لایه ضخیم مخاطی که باعث محافظت از مایعات گوارشی معده میشود، کاهش یابد. سپس اسید های گوارشی به بافت های درون معده آسیب میزنند و آنها را زخم میکنند. زخم معده ممکن است به راحتی اتفاق بیافتد، اما اگر درمان نشود، خطرناک است. در این مقاله علل ایجاد زخم معده، علائم اصلی زخم معده، راه های جلوگیری از ابتلا به زخم معده، رژیم غذایی مناسب جهت درمان زخم معده بیان میگردد.
علل ایجاد زخم معده
علل ایجاد زخم معده تقریبا همیشه یکی از موارد زیر است.
عفونت باکتریایی
باکتری های هلیکوباکتر پیلوری، عمدتا در لایه مخاطی زندگی می کنند و پوشش بافت های معده و روده کوچک را حفظ می کنند. اغلب باکتری اچ_پیلوری باعث ایجاد مشکل نمی شود، اما میتواند موجب التهاب لایه داخلی معده شود و زخم ایجاد کند. روشن نیست که چگونه عفونت اچ_پیلوری گسترش می یابد. ممکن است از طریق تماس نزدیک، مانند بوسیدن، انتقال یابد و یا ممکن است این عفونت از طریق غذا و آب نیز به فرد منتقل شود.
استفاده منظم از داروهای مسکن (ضد درد)
مصرف آسپیرین و بعضی داروهای ضد درد که داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی نامیده می شود، می توانند موجب تخریب معده و روده کوچک شما شوند. این داروها ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم و استامینوفن میباشند. زخم های گوارشی در افراد مسن که اغلب این داروها را مصرف میکنند، بیشتر است.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن ممکن است خطر ابتلا به زخم معده را در افراد دارای عفونت اچ_پیلوری افزایش دهد.
نوشیدن الکل
الکل می تواند باعث تخریب مخاط معده شما شود و مقدار اسید تولیدی را افزایش دهد.
غذاهای تند
خوردن غذاهای تند به تنهایی باعث ایجاد زخم معده نمیشود اما می تواند زخم را شدیدتر و بحرانی تر کند.
علائم اصلی زخم معده
به طور کلی درد زخم معده از یک ساعت بعد از غذا خوردن شروع می شود و تا ساعت ها ادامه پیدا میکند. همچنین شب ها شعله ور شده و می تواند فرد را از خواب بیدار کند. درد زخم معده در زمان خالی بودن معده بدتر می شود لذا باید از گرسنگی اجتناب کرد. داشتن یک رژیم غذایی مناسب جهت درمان زخم معده میتواند در این مورد کمک کننده باشد. زخم معده می تواند برای مدتی فروکش کند ولی بعد از چند هفته علائم آن برگردد. لذا حتما باید برای درمان زخم معده به پزشک مراجعه کرد. تقریبا سه‌چهارم مبتلایان به زخم معده اصلا علائمی ندارند.
دیگر علائم اصلی زخم معده شامل موارد زیر است:
1_شکم‌درد همراه با سوزش
2_احساس سیری، التهاب یا انقباض
3_ناتوانی در هضم غذاهای چرب
4_سوزش معده
5_حالت تهوع
در موادر نادر، علائم زخم معده شدید هستند، نظیر:
1_استفراغ معمولی یا استفراغ خونی (که به رنگ قرمز یا سیاه است.)
2_خون تیره در مدفوع، یا مدفوع سیاه یا قیری‌رنگ
3_دشواری تنفس
4_حالت تهوع و استفراغ
5_کاهش وزن بی‌دلیل
6_تغییر اشتها
زمانی که باید به پزشک مراجعه کرد
اگر علائم زخم معده را به صورت های زیر در خود مشاهده کردید، حتما به دکتر مراجعه نمایید.
1_خون ریزی از محل زخم که ممکن است بسیار خطرناک هم باشد.
2_سوراخ شدن دیواره دستگاه گوارش که دلیل آن وجود زخم میباشد.
3_رخ دادن انسداد در محل دستگاه گوارش که ممکن است از تورم بافت های ملتهب شده باشد.
عوارضی که میتواند نشان دهنده سرطان معده باشد
سرطان معده، در افراد مبتلا به عفونت اچ_پیلوری شش برابر بیشتر است در مقایسه با کسانی که عفونت ندارند. علائم این عوارض می تواند شامل موارد زیر باشد. اگر شما هر کدام از این علائم را دارید بهتر است با پزشک مشورت کنید. این علائم شامل ضعف، مشکل تنفس، استفراغ یا مدفوع قرمز یا سیاه و یا درد ناگهانی و شدید در شکم که از بین نمی رود.
راه های جلوگیری از ابتلا به زخم معده
اگر از دستور عمل های توصیه شده برای پیشگیری زخم معده استفاده کنید، خطر ابتلا به زخم های گوارشی کاهش می یابد.
رعایت بهداست فردی
مشخص نیست که چگونه باکتری اچ_پیلوری پخش می شود، اما شواهدی وجود دارد که نشان میدهد این عفونت می تواند از فرد به فرد یا از طریق غذا و آب منتقل شود. میتوان با شستن دست ها با آب و صابون، از خود در برابر این باکتری محافظت کرد.
تغییر داروی مسکن
اگر برای یک درد ساده مدت زیادی است در حال مصرف یک داروی مسکن غیر نسخه‌ای هستیم، حتماً آن را با دکتر داروساز یا پزشک معالج مطرح کنید. شاید تغییر دادن آن به یک داروی مسکن که روی معده تأثیر ندارد به روند درمان کمک زیادی بکند.
کنترل استرس
فشار روانی، درد زخم معده را بدتر میکند. منشأ استرس خود را بیابیم و اگر می‌توانیم از آن دوری کنیم. برخی استرس‌ها قابل‌اجتناب نیستند، اما می‌توانیم کاری کنیم که استرس کمتری به بدن وارد شود یا تأثیر آن روی سلامتتان کمتر شود. انجام مرتب یک ورزش سبک مانند پیاده‌روی، نوشتن احساسات به‌طور کامل در یک دفتر خاطرات کاغذی یا دیجیتال و گذراندن وقت با دوستان خوب از بهترین راه‌ها برای کاهش تأثیر استرس محسوب می‌شوند. در موارد حاد، کنترل استرس میتواند به کمک داروهای آرام بخش که مکمل غذایی هستند و عوارضی ندارند صورت گیرد. از جمله این داروها میتوان به کپسول فارماگابا اشاره نمود، که توضیحات و نحوه استفاده آن در سایت فارماکالا بیان گردیده است.
دوری از دود دخانیات
استعمال انواع دخانیات، حفاظت لایه داخلی معده را ضعیف میکند و بدین ترتیب، فرد، مستعد مبتلا به زخم معده میشود. استعمال دخانیات میزان تولید اسید معده را هم زیاد میکند.
استراحت کافی
به‌اندازه کافی استراحت نمایید. خواب خوب بزرگ‌ترین کمک به دستگاه ایمنی بدن و راهی مؤثر برای کاهش تأثیر استرس به شمار می‌آید.
رژیم غذایی مناسب جهت درمان زخم معده
داشتن یک رژیم غذایی مناسب جهت درمان زخم معده ضروری است.
در برنامه غذایی خود مقدار زیادی میوه (به‌خصوص میوه‌های دارای ویتامین‌های آ و ث)، سبزی و غلات سبوس‌دار بگنجانید. اگر غذاهای سرشار از ویتامین نخورید، ترمیم زخم معده به‌کندی پیش می‌رود.
خوردنی های دارای پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک، پنیر کمی مانده و قدیمی، کلم قرمز مانده در سرکه و نوشیدنی کفیر (نوعی نوشیدنی تخمیری حاصل از شیر) را بیشتر مصرف نمایید.
غذاها و نوشیدنی‌های تشدیدکننده درد معده را حذف کنید. خوردن بعضی از غذاها ممکن است درد معده را تشدید کند. از خوردن این غذاها بپرهیزید. این غذاها فهرست ثابتی ندارند و هر فردی باید غذاهایی که دردش را بیشتر میکنند خودش پیدا نماید.
از نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزید. مصرف بیش‌ازحد نوشیدنی‌های الکلی باعث آسیب به لایه داخلی معده و روده میشود و تداوم آن میتواند به التهاب و خونریزی بیانجامد.
درمان زخم معده با عسل
برای درمان و رفع زخم معده روش جالبی از کتب قدیمی کشف شده است که در آن عسل نقش اصلی را دارد، طبق گفته ها مصرف منظم یک قاشق عسل خام به همراه یک چهارم قاشق پودر دارچین به صورت روزانه می تواند به درمان بیماری های معده کمک کرده و زخم معده را ریشه کن نماید.
کلام پایانی
زخم معده، یک بیماری گوارشی است که به راحتی قابل درمان میباشد، ولی اگر نسبت به آن بی توجه باشید، ممکن است عواقب جبران ناپذیری داشته باشد. علل ایجاد زخم معده متعدد هستند که در این مقاله از مجله فارماکالا به آنها اشاره شد. کسانی که از این بیماری رنج میبرند، بهتر است تعداد وعده های غذایی خود را افزایش داده تا از خالی ماندن معده جلوگیری نمایند. همچنین میل نمودن غذا بصورت کاملا جویده شده در درمان این بیماری موثر است. امید است با آشنایی از علائم اصلی زخم معده بتوانید در زمان مناسبی به پزشک مراجعه کرده و از شدت یافتن آن جلوگیری نمایید. همچنین رعایت نمودن نکات ذکر شده در رابطه با راه های جلوگیری از ابتلا به زخم معده و رژیم غذایی مناسب جهت درمان زخم معده در این مقاله، درمان شما را بسیار آسان تر خواهد کرد.
در این بخش از مجله فارماکالا با ما همراه باشید با مطالب روز دنیا در رابطه با رژیم غذایی مناسب جهت درمان زخم معده