انسولین یک ماده شیمیایی پروتئینی است که توسط سلول هایی به نام سلول بتا که در جزایر لانگراس در لوزالمعده قرار دارند، تولید می شود و وظیفه کنترل قند خون در بدن را به عهده دارد. با ورود غذا به لوله گوارش و تجزیه آن، قند موجود در غذا از طریق پرزهای جدار دستگاه گوارش وارد خون می شود. ورود قند به خون علامتی به لوزالمعده فرستاده و با تحریک سلولهای بتا؛ انسولین تولید و ترشح می گردد. اگر سلول های بتا تخریب شده باشند و یا نتوانند انسولین تولید نمایند در واقع فرد مبتلا به دیابت نوع یک بوده و برای ادامه حیات لازم است که حتما انسولین تزریق نماید. ابزار تزریق انسولین، سرنگ می باشد. سرنگ تزريق انسولين با سرنگ تزريق دارو تفاوت دارد. سرنگ ها از نظر شکل، اندازه، خطوط، اعداد و علائم روي آنها با هم متفاوت مي باشند. در این مقاله به معرفی انواع سرنگ انسولین میپردازیم.

انسولین

انسولین ورود گلوکز یا قند خون را به داخل سلولهای بدن تسهیل می نماید و در آنجا است که این قند یا می سوزد و انرژی تولید می کند و یا ذخیره می شود. حال اگر به نحوی سلولهای بتای لوزالمعده توان تولید کافی انسولین را نداشته باشند و یا بدن نسبت به انسولین مقاومت نشان دهد، قند در خون باقی مانده و به داخل سلول هدایت نمی شود. اگر مقدار انسولینی که توسط سلول های بتا ساخته می شود، کافی نباشد و یا سلولهای بدن درجاتی از مقاومت نسبت به انسولین را نشان دهند، شخص مبتلا به دیابت نوع دو بوده و یا نیاز به قرص های پایین آورنده قند خون دارد. همچنین اگر در مواردی مانند فشارهای عصبی (استرس)، بیماری های حاد و مواردی که بدن به قرصهای خوراکی پایین آورنده قند خون پاسخ مناسب ندهد، باید انسولین مصرف نماید. از آنجایی که انسولین یک پروتئین است، مصرف خوراکی آن سبب می شود تا در شیره معده مورد حمله آنزیم های قوی هضم کننده پروتئین قرار گیرد و منهدم شود. لذا انسولین را نمی توان به صورت قرص یا کپسول تهیه نمود و باید از طریق زیر جلدی تزریق نمود.

انواع انسولین

انسولین به دو دسته انسانی و حیوانی تقسیم می شود.

انسولین انسانی

انسولین انسانی از لوزالمعده انسان تهیه نمی شود اما شبیه انسولینی است که در بدن انسان ساخته می شود. در مواردی مانند دوران حاملگی، حساسیت نسبت به انسولین حیوانی، تاکید پزشک به مصرف انسولین انسانی و شروع درمان با انسولین باید از انسولین انسانی استفاده نمود.

انسولین حیوانی

این انسولین از عصاره لوزالمعده پستاندارانی که انسولین آنها مشابه انسولین انسانی است، تهیه می شود.

انتخاب و تجویز بهترین نوع انسولین

انتخاب به امور بسیاری، از جمله موارد ذیل بستگی دارد.

-چگونگی پاسخ بدن به انسولین (مدت زمان جذب انسولین و مدت زمان فعالیت آن در بدن از شخصي به شخص ديگر متفاوت است.)

-انتخاب سبک زندگی، نوع تغذیه و یا میزان ورزش، همگي مي توانند چگونگي استفاده انسولين در بدن هر شخص را تحت تاثير قرار دهند.

-آمادگی بیمار برای انجام تزریق هاي متعدد به خودش در طي روز

-فراوانی دفعاتی که بیمار قند خون خود را مورد بررسی قرار ميدهد

-سن بیمار

-اهداف بیمار برای مدیریت قند خون

ابزار تزریق انسولین

ابزار تزریق انسولین، سرنگ می باشد. سرنگ تزريق انسولين با سرنگ تزريق دارو تفاوت دارد. سرنگ ها از نظر شکل، اندازه، خطوط، اعداد و علائم روي آنها با هم متفاوت مي باشند. سرنگ انسولین از اجزای مختلفی مانند پيستون، سر پيستون، سر سوزن و درپوش تشکیل شده است. رایجترین نوع سرنگ های انسولین، سرنگ هاي ۱۰۰ واحدي هستند که گنجايش يک ميلي ليتر انسولين را دارند. خطوطی روی بدنه سرنگ انسولین وجود دارند و روبروی هر خط بزرگ يک عدد وجود دارد.

مثلاً عدد ۱۰، نشان دهنده ۱۰ واحد انسولين است. در سرنگهای ۱۰۰ سی سی، هر خط ریز، نشان دهنده دو واحد انسولين و در سرنگ های ۵۰ سي سي، هر خط ريز، نشان دهنده ۱ واحد انسولين ميباشد. برای تزریق انسولین فقط باید از سرگن هاي مخصوص تزريق انسولين استفاده نمود. ويژگي هاي اين سرنگ ها، مثل قطر کم سرنگ، طول و قطر کم سوزن و خطوط ريز و تقسيم بندي واحدها روي بدنه سرنگ باعث ميشود که تزريق انسولين با دقت و به درستي انجام شود. هر سرنگ اختصاصاً برای یک شخص و برای یک بار تزريق انسولين بکار ميرود.

انواع سرنگ های انسولین

سرنگ انسولین دارای ساختاری است که به یک فرد دیابتی اجازه می دهد تا به طور مستقل چندین بار در روز تزریق نماید. سوزن سرنگ بسیار کوتاه (12 تا 16 میلی متر)، تیز و نازک است. کیس این سرنگ شفاف است و از پلاستیک مرغوب ساخته شده است. به طور کلی سرنگ های مورد استفاده در تزریق انسولین به دو گروه 100 واحدی و سرنگ 50 واحدی تقسیم بندی می شوند. در سرنگ 100 واحدی هر خط کوچک آن دو واحد محسوب می شود و خط های بزرگ تر نشان دهنده 10، 20، 30 و … تا 100 واحد را مشخص می کند. اما در سرنگ های 50 واحدی هر خط کوچک نشان دهنده یک واحد است و خط های بزرگ تر 5، 10، 15، 20 … 50 واحد را نشان می دهند.

سرنگ 1 میلی لیتری حلما طب G29

نکات قابل توجه در تزریق انسولین

دوز انسولین مصرفی را کاملا مطابق با تجویز پزشک متخصص تنظیم کنید. سپس آن را در محل مورد نظر تزریق نمایید.

میزان سرعت جذب انسولین به ترتیب شکم (اطراف ناف)، بازو ها، ران ها و باسن است. با توجه به نیاز به جذب آهسته (باسن) و یا سریع (شکم) انسولین می توانید محل تزریق را مشخص نمایید.

در ابتدا از تمیز بودن دست خود اطمینان حاصل نمایید.

اگر محل تزریق تمیز است نیازی به استفاده از الکل نیست. اما در صورتی که از الکل استفاده کردید. اجازه دهید تا الکل کاملا خشک شود.

به طور مثال اگر در هر روز یک بار تزریق انجام می دهید. ناحیه تزریق (شکم، ران، بازو و یا باسن) را تغییر ندهید.

سرنگ را در زمان تزریق با توجه به میزان بافت های چربی ناحیه تزریق، می توانید از 45 تا 90 درجه تنظیم نمایید.

توجه داشته باشید که تزریق انسولین، یک تزریق زیر جلدی می باشد. بنابراین محل تزریق نباید برامده شود. اگر محل تزریق بعد از آن برامده شود، یعنی تزریق به صورت جلدی صورت گرفته است.

نکات قابل توجه در تزریق

ناحیه تزریق را با دست جمع کنید تا از عضلات فاصله بگیرد.

سرنگ را به آرامی وارد بدن و به آرامی آن را تخیله نمایید.

بعد از تخلیه کامل 10 ثانیه سرنگ را در همان حالت نگه دارید و سپس خارج نمایید.

از ماساژ دادن محل بعد از تزریق بپرهیزید.

زمانی که می خواهید سرنگ را دور بیندازيد، آن را داخل يک ظرف که در آن محکم بسته ميشود، قرار داده و دور بيندازيد.

کلام پایانی

حساسیت موضعی شامل قرمزی، تورم، سفتی یا برجستگی که معمولاً در طی مراحل اولیه شروع درمان ایجاد می گردد از عوارض تزریق انسولین است. عملکرد نامنظم انسولین که به دو صورت کاهش و افزایش نابجای قند خون دیده مي شود نشانه مقاومت به انسولین است. گاهی اوقات گرچه با انسولین درمان آغاز می شود، سطح گلوکز خون می تواند به طور ناگهانی بعد از خوردن غذا بالا رود. افزایش میزان فیبر محلول در یک وعده غذایی می تواند باعث کاهش قندخون و حتی کاهش نیاز به انسولین گردد. انواع سرنگ های انسولین در این مقاله معرفی و بررسی گردید که جهت تهیه آنها میتوانید به وب سایت فارماکالا مراجعه نمایید.

در این بخش از مجله فارماکالا با ما همراه باشید با مطالبی در رابطه با انواع سرنگ انسولین