تغذیه نوزاد یکی از مسائل مهمی است که به محض تولد نوزاد باید به آن توجه ویژه نمود. برای نوزادان تا قبل از شش ماهگی بهترین منبع تغذیه شیر مادر است. این ماده غذایی بسیار مغذی بوده و دارای تعادل مطلوبی از چربی، شکر، آب و پروتئین است. طی تحقیقات صورت گرفته کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌شوند، رشد جسمی و ذهنی بهتری دارند. همین امر اهمیت شیر دادن به نوزاد را برای تمامی مادران آشکار می‌سازد. در دوران شیردهی، ممکن است عوامل بسیاری از جمله شروع سیکل قاعدگی، داروهای ضد بارداری و استرس روزانه باعث کاهش شیر مادر شود. از این رو با مشاهده علائم کاهش شیر مادر استفاده از مکمل های شیرافزا برای بانوان شیرده توصیه میگردد.
علائم کاهش شیر مادر
-وقتی شيرخوار مکررا گريه مي‌كند و براي مدت طولاني نمی‌خوابد یا زود به زود بيدار شده و تقاضاي شير می نماید از علائم کاهش شیر مادر میباشد.
-شیرخوار زير پستان آرام نبوده یا به سختي تغذيه می نماید.
-شیرخوار، غالبا انگشتانش يا دست مشت كرده اش را میمکد.
-تمایل شیرخوار به مکیدن طولانی تر و به دفعات بیشتر پستان مادر، تا جایی که مادر يا ديگران فكر می‌كنند، واقعا شير مادر کم یا رقيق است.
-وقتي مادر پستانش را مي‌دوشد، فقط کمی شير خارج می‌شود و يا به كلي شير بيرون نيايد.
-اگر به شيرخوار شيركمكي بدهند، به سهولت بخورد و چند ساعتي نيز بخوابد.
ویژگی مکمل های شیرافزا
-تامین کلسیم مورد نیاز مادر و کودک
-حفظ طعم و بهبود کیفیت شیر مادر
-جلوگیری از پوکی استخوان مادر
-تضمین سلامت مادر و کودک
-دارای خواص آنتی اکسیدانی
-کمک به تداوم شیر دهی
غذاهای طبیعی برای افزایش شیر مادر
کله پاچه
کله پاچه و به ویژه پاچه گوسفند یک شیرافزای واقعی است. طبیعتا مصرف آن باید به فصول سرد و مادران دارای هاضمه قوی محدود شود. سیراب شیردان، هم مقوی و هم موافق معده های قوی و ضعیف میباشد.
بادام زمینی
قسمت مورد استفاده گیاه دانه‌های آن است که در بازار به صورت خام یا نمک زده و یا بود داده به فروش می‌رسد. این دانه مغذی ضد چسبندگی پلاکت‌ها (که برای رقیق شدن خون موثر است)، ضد اکسیدان، افزایش‌دهنده قوای جنسی، ضد قارچ، مسکن دردهای سینه و شیر افزا میباشد.
ریحان
ریحان از خانواده نعنا است. قسمت مورد استفاده گیاه برگ‌های آن است. ریحان جز گیاهان معطر و دارای خاصیت ضد نفخ برای مادر و کودک میباشد. این گیاه نیز شیرافزا است.
رازیانه
با توجه به اینکه این دانه حاوی اسانس معطر میباشد. این گیاه خاصیت ضد نفخ دارد که می‌تواند برای مادر و کودک مفید باشد. رازیانه دارای هورمون‌های گیاهی است که از طریق تحریک غدد مترشحه شیر باعث افزایش شیر مادران شیرده می‌شود. میزان مصرف روزانه در حد 5 گرم یا یک قاشق مرباخوری از دانه است.
شنبلیله
مواد مؤثره گیاه شنبلیله مانند فلاونوئیدها (فیتواستروژن ها) که اثرشان در تنظیم تولید هورمون ها است دارای خاصیت محرک ترشح شیر بوده و این اثر به علت ترشح پرولاکتین می باشد. همچنین شنبلیله محرک اشتها بوده و اشتهای مادر را برای دریافت نیازهای تغذیه ای کافی، افزایش می دهد.
سیاه‌دانه
قسمت مورد استفاده آن از دانه‌ها می‌باشند. سیاه‌دانه نیز از گیاهان معطر است و مصرف خوراکی آن باعث رفع نفخ در مادران شیرده و کودکان می‌شود. همچنین سیاه‌دانه، ضد درد، ضد سرطان، ضد حساسیت، هضم کننده غذا، ادرارآور، کاهش‌دهنده پرفشاری خون، کاهش دهنده اوره خون، محرک سیستم ایمنی بدن، مقوی معده و شیرافزا است. روزانه مصرف 2 گرم سیاه‌دانه بلامانع است، بهتر است دانه ها له شوند تا اثر آن ها بیشتر گردد. گرچه عوارض جانبی از سیاه‌دانه گزارش نشده است ولی توصیه میگردد این گیاه در دوران بارداری مصرف نشود.
شوید
شوید نیز جز سبزیجات حاوی آهن و فولات است. علاوه بر این مقدار زیاد فیبر، وجود ریبوفلاوین و ویتامین A و C در عصاره این گیاه باعث شده برای غنی تر شدن شیر مادر بسیار مفید باشد.
کاچی
در طب افواهی، کاچی از ضروریات تغذیه‌ای بانوان تازه زا است. ترکیب مواد غذایی به کار رفته در کاچی و ادویه مورد استفاده در آن که مشتمل بر ادویه گرم و شیرافزا میباشد موجب تقویت عمومی بدن و افزایش شیر می شود. زنان گرم مزاج یا بانوانی که نوزادشان دچار زردی فیزیولوژیک است باید با مشورت پزشک از کاچی استفاده نمایند.
جوانه گندم
جوانه گندم منبع سرشار ویتامین E است و در ایجاد تعادل هورمونی، افزایش شیر مادر و خونسازی، یک داروی فوق‌العاده میباشد. جوانه گندم را می توان با آب، شیر، آب‌میوه، مخلوط با سالاد یا غذاهای مختلف استفاده نمود.
مکمل های شیرافزا برای بانوان شیرده
قطره گیاهی شیرافزا گل دارو
قطره گیاهی شیرافزا گل دارو حاوی عصاره رازیانه، شوید، زیره سبز و شنبلیله میباشد. مواد موثره گیاهان موجود در فرمولاسیون این محصول ترشح شیر را تحریک می نمایند. تغذیه نوزاد در اولین سه ماه بعد از تولد صرفا وابسته به شیر مادر است. در حین شیردهی احتیاجات تغذیه ای مادر شیرده افزایش میابد و رابطه تغذیه ای برای مادر و طفل شیرخوار برای مدتی بعد از تولد ادامه مییابد که قطره شیرافزا این احتیاجات را برطرف می‌سازد.
ساشه شیر افزای گیاهی لاکتودین دینه
ساشه شیر افزای گیاهی لاکتودین Lactodin دینه مکملی منحصر به فرد برای تقویت و افزایش شیر مادران است. اگر به نوزاد شیر مناسب و مورد نیاز نرسد، در رشد جسمی و ذهنی او اختلال ایجاد می‌شود. استرس و بی خوابی در مادران شیرده باعث کاهش ترشح هورمون اکسی‌توسین و افزایش ترشح هورمون آدرنالین شود. این مسئله منجر به انسداد مجاری شیردهی می‌شود. بسیاری از ذخایر بدن مادر در دوران بارداری توسط جنین مصرف می‌شود و اگر مادر در دوران شیردهی تغذیه خوب و مناسبی نداشته باشد باعث مشکلاتی در شیردهی میگردد.
پودر شیرافزای گالاکتومید سلامت پرمون امین
پودر شیرافزای گالاکتومید از طریق اثر بر رسپتورهای استروژنی موجب افزایش سریع شیر مادر شده و با تامین مواد مغزی مورد نیاز بدن مادر موجب تداوم شیردهی مادر می گردد. مصرف پودرگالاکتومید باعث تحریک ترشح شیر در پستان مادر و تسهیل خروج شیر از طریق ترشح هورمون پرولاکتین (هورمون تولید کننده شیر) می شود.
کلام پایانی
در دوران شیردهی، ممکن است عوامل بسیاری از جمله شروع سیکل قاعدگی، داروهای ضد بارداری و استرس روزانه باعث کاهش شیر مادر شود. از این رو با مشاهده علائم کاهش شیر مادر استفاده از غذاهای طبیعی مانند کله پاچه، رازیانه، شنبلیله و سیاه دانه برای افزایش شیر مادر توصیه میگردد. همچنین در صورت نیاز میتوان از مکمل های شیرافزا برای بانوان شیرده نمود. جهت تهیه این مکمل ها میتوانید به وب سایت فارماکالا مراجعه نمایید.
در این بخش از مجله فارماکالا با ما همراه باشید با مطالبی در رابطه با مکمل شیرافزا