چیتوزان یا کیتوزان نوعی فیبر غذایی است که از اسکلت خارجی سخت پوستان (خرچنگ، میگو و دیگر صدف داران) استخراج می شود و به شکل مکمل های غذایی در داروخانه ها به فروش میرسد. این ماده جزو فراوان ترین پلی ساکارید موجود در طبیعت میباشد که دارای خصوصیاتی از جمله سازگاری بالا، سمیت پایین و خواص ضد میکروبی قابل قبول است. کیتوزان از کیتین مشتق شده که کیتین نیز از واحدهای ان استیل گلوکزآمین تشکیل شده اند. این فیبر مفید، خواص مختلفی برای سلامتی نظیر کمک به لاغری، کاهش کلسترول خون، بهبود بیماری کرون (نوعی بیماری التهابی روده) و بهبود عوارض جانبی بیماران مبتلا به نارسایی کلیه دارد. در این مقاله به معرفی کیتوزان و مکمل هایی که حاوی آن هستند میپردازیم. بررسی خواص کیتوزان برروی سلامتی و هشدار مصرف طولانی مدت از آن از دیگر مواردی است که در این مقاله به آن اشاره میگردد.
کیتوزان یا چیتوزان
کیتوزان یا چیتوزان در واقع یک ترکیب آمینو پلی ساکارید است که در ترکیب پوست سخت پوستانی مانند خرچنگ و میگو یافت میشود. کیتوزان نیز مانند فیبرهای رژیمی قابل هضم نیست اما تاثیرات مثبتی بر سیستم معده ای و روده ای فرد میگذارد. همچنین این ماده بر فعالیت باکتریهای مفید موجود در روده نیز تاثیر مثبت دارد.
کیتوزان دارای بار مثبت یونی است و میتواند با چربی ذخیره، کلسترول، فلزات سنگین و مواد سمی باند شود و آن ها را از گردش خون حذف نماید. کیتوزان، ماده غذایی ضروری مورد نیاز بدن نیست و در صورت استفاده نکردن از آن، در بدن هیچ مشکلی رخ نخواهد داد. اما این ماده میتواند به درمان کلسترول بالا، نارسایی کلیوی، کم خونی، از دست دادن قدرت اشتها، بیخوابی و کاهش وزن کمک نماید.
خواص کیتوزان بر سلامتی بدن
کاهش کلسترول
افزایش کلسترول توتال، افزایش کلسترول بد و افزایش تری گلیسیرید خون، از علل عمده گرفتگی عروق و سکته قلبی میباشند. با کاهش وزن (در صورت داشتن اضافه وزن)، رعایت یک رژیم غذایی مناسب و استفاده از فیبرهای محلول نظیر میوه ها و سبزیجات میتوان به کاهش کلسترول خون کمک کرد. کیتوزان می تواند به اسیدهای چرب بپیوندد و از جذب آنها جلوگیری نماید. به این ترتیب در کاهش کلسترول خون موثر است. قرص کیتوزان می تواند انتخاب مناسبی برای افرادی باشد که از کلسترول بالا رنج میبرند. البته باید به این نکته اشاره نمود که کیتوزان زمانی میتواند موثر باشد که فرد از رژیم غذایی مناسب نیز پیروی نماید.
نارسایی کلیوی
مصرف قرص کیتوزان در افرادی که از نارسایی کلیوی رنج میبرند و طولانی مدت دیالیز میشوند، میتواند منجر به کاهش کلسترول شود. این قرص در این بیماران به بهبود کم خونی، قدرت بدنی، اشتها و کم خوابی نیز کمک می نماید.
لاغری و کاهش وزن
کیتوزان یکی از موادی است که در ترکیب اکثر قرصها و محلولهای کاهش وزن یافت میشود. در حال حاضر شواهد متناقضی در مورد اثر کیتوزان برای کاهش وزن وجود دارد. بعضی از تحقیقات نشان می دهد که ترکیب کیتوزان با یک رژیم غذایی محدود ازکالری ممکن است در کاهش وزن موثر باشد. درحالیکه مصرف کیتوزان، بدون کاهش کالری، در از دست دادن وزن مفید نمیباشد. تحقیقات اخیر نشان میدهد که مصرف قرص کیتوزان با رعایت کردن رژیم میتواند به کاهش اشتها در فرد کمک نماید و از این طریق موجب کاهش وزن میشود.
مقابله با بیماری کرون
تحقیقات نشان داده است که ترکیب کیتوزان و اسید اسکوربیک میتواند با بیماری کرون مقابله کند. این ماده باعث حذف چربی از مدفوع شده که این امر موجب کاهش التهاب روده و معده میشود.
کمک به بهبود زخم
ژل های حاوی کیتوزان در ترمیم زخم و ریکاوری پس از جراحی موثر است. تحقیقات اخیر در این رابطه نشان میدهد که پانسمان با ژل های کیتوزان میتواند تورم را کاهش دهد و موجب قطع خونریزی شود. اما این ژل ها تاثیری در کاهش عفونت و کبودی در محل زخم ندارند. مطالعه ای دیگر نشان میدهد که استفاده موضعی از محصولات حاوی کیتوزان محرک سنتز کلاژن، افزایش دهنده پاسخ ایمنی و موثر در بازسازی بافت می باشد.
درمان پوسیدگی دندان ها
شواهدی وجود دارد که یک آدامس حاوی کیتوزان می تواند تعداد زیادی از باکتری هایی که در دهان موجب ایجاد حفره میشوند را کاهش دهد. با این حال این موضوع بطور قطعی ثابت نشده است.
مکمل حاوی کیتوزان
کپسول کیتوزان 500 میلی گرم ام پلاس
کپسول کیتوزان 500 میلی گرم ام پلاس در واقع یک ترکیب آمینو پلی ساکارید است که در پوست سخت پوستان یافت میشود و از بدن سخت پوستانی مانند خرچنگ و میگو استخراج میشود. کیتوزان قابل هضم نیست و بدون تغییر از مدفوع دفع میشود. کیتوزان همچنین بر فعالیت باکتریهای مفید موجود در روده تأثیر مثبت دارد. کیتوزان دارای بار مثبت یونی است و با اسیدهای صفراوی باند شده در نتیجه سطح کلسترول را کاهش میدهد.
این مکمل مانند اورلیستات از طریق ممانعت از جذب چربی‌ها و دفع آنها سبب کاهش وزن میشود. همچنین میتواند بر روی متابولیسم بدن تأثیر گذاشته و با پایین آوردن کلسترول خون، در سلامت قلب و عروق مؤثر باشد. میتوانید این قرص را روزی یک الی دو بار قبل از دو وعده اصلی غذا میل نمایید. اگر فرد مصرف کننده باردار باشد و یا در دوران شیردهی است، باید قبل از استفاده از این قرص با پزشک خود مشورت نماید. همچنین لازم است هشدار های مصرف بیش از حد کیتوزان را جدی بگیرید.
قرص کیتوزان 500 میلی گرم کارن
قرص کیتوزان ۵۰۰ کارن از طریق ممانعت از جذب چربی ها و دفع آنها سبب کاهش وزن می شود. این قرص بر روی متابولیسم بدن تاثیر گذاشته و با پایین آوردن کلسترول خون می تواند در سلامت قلب و عروق موثر باشد. قرص کیتوزان کارن را با عنوان قرص کیتوسان نیز می شناسند. این قرص با تاثیری که بر متابولیسم بدن میگذارد میتواند باعث بهبود قند خون نیز شود. شما میتوانید این قرص را روزانه یک الی دوبار قبل از صرف وعده غذایی میل نمایید.
هشدار مصرف مکمل های حاوی کیتوزان
استفاده طولانی مدت از مکمل های کیتوزان اثرات جانبی ندارد ولی اختلالات خفیفی در برخی افراد گزارش شده است. این مشکلات شامل ناراحتی معده و گاز معده است. زمانی این مشکلات بروز میکنند که قرص کیتوزان بصورت دهانی مصرف شود. استفاده از این قرص در کوتاه مدت به باکتری های مفید معده کمک میکند تا فعالیت خود را بهبود ببخشند ولی در طولانی مدت ممکن است عوارض بالا را در فرد ایجاد کنند.
به همین جهت به افراد دچار سوء جذب روده ای توصیه میشود از مکمل ها و قرص های حاوی کیتوزان استفاده نکنند. همچنین تحقیقاتی که در مورد حیوانات انجام شد، نشان داد که استفاده از این ماده غذایی میتواند موجب جلوگیری از جذب مواد معدنی شود. به همین دلیل استفاده طولانی مدت از این مکمل پیشنهاد نمیشود.
کیتوزان با وارفارین تداخل ایجاد میکند. قرص وارفارین باعث عدم انعقاد خون میشود. زمانی که این قرص را همراه با مکمل کیتوزان مصرف میکنید، میتواند عدم انعقاد خون را افزایش دهد. این ترکیب در بدن باعث افزایش خونریزی و کبودی میشود؛ به همین دلیل مصرف کیتوزان با قرص وارفارین (کومادین) توصیه نمیشود.
کلام پایانی
کیتوزان یک پلی ساکارید است که از بدن سخت پوستانی مانند خرچنگ استخراج میشود. این ماده بعلت خواص بی نظیری که برروی سلامتی بدن دارد در فرمولاسیون مواد دارویی استفاده میگردد. همانطور که در این مقاله به آن اشاره شد، این مکمل میتواند در درمان کلسترول خون، کاهش وزن، بهبود سلامت دندانها، نارسایی کلیوی و … موثر باشد. مکمل های حاوی کیتوزان که در این مقاله ذکر شد بیشتر برای کاهش وزن مصرف میشوند. کیتوزان میتواند با دفع چربی از بدن، شما را به اندام ایده آلتان نزدیک کند. در صورت استفاده از این مکمل لازم است نکات بیان شده در بخش هشدار مصرف را به دقت مطالعه فرمایید. شما میتوانید این مکمل ها را از داروخانه آنلاین فارماکالا تهیه فرمایید و آنها را درب منزل تحویل بگیرید.