اثر ويتامين C بر بیماران دیابت نوع 2
ديابت مليتوس يکي از شايع ترين بيماري هاي اندوکرين و از جمله مهم ترين مشکل بهداشتي در حال گسترش در دنياي امروز مي باشد. به علت هزينه بالاي اقتصادي و بهداشتي ناشي از عوارض اين بيماري، در بيشتر جوامع بررسي هاي زيادي به منظور بيان راه کارهاي مناسب براي پيشگيري، درمان، کنترل و کاهش عوارض اين بيماري صورت گرفته است. فارماکالا در این مقاله اثر ويتامين C بر بیماران دیابت نوع 2 را مورد بررسی قرار داده است.
عوارض ديابت
در رابطه با علايم پاتوفيزيولوژي ديابت از اختلال ترشح انسولين، مقاومت محيطي به انسولين و توليد بيش از حد گلوکز به وسيله کبد نام برده شده است. بررسي هاي چند سال اخير نشان داده اند تشکيل راديکالهاي آزاد به علت افزايش قند خون ناشي از مقاومت انسوليني، در بيماري زايي و پيشرفت عوارض اين بيماري شامل نفروپاتي، رتينوپاتي، نوروپاتي، آسيب عروقي و …. نقش دارد. يکي از عوارض شايع ناشي از ديابت، بروز بالاي بيماري هاي قلبي عروقي است که کنترل ضعيف افزايش قند خون نقش قابل توجهي در اين زمينه دارد.
افزايش قند خون در نتيجه ديابت و افزايش اسيدهاي چرب ناشي از کاهش انسولين از يک سو، و کاهش دفاع آنتي اکسيداني (کاهش آنزيمهاي دفاعي و مولکولهاي آنتي اکسيداني) از سوي ديگر، زمينه را براي افزايش استرس اکسيداتيو، ناشي از عدم تعادل بين توليد راديکالهاي آزاد و سيستمهاي به دام اندازنده راديکالها، به عنوان عامل اصلي بروز عوارض بيماري فراهم ميکند.
همچنين، فعاليت التهابي افزايش يافته در بيماران مبتلا به دیابت که با سطح افزايش يافته اي از سيتوکين هاي قبلي التهابي مانند CRP معين ميگردد، بيانگر تحريک فعاليت التهابي پروآتروژنيک است، که اين تحريک فعاليت نيز زمينه را براي اثرگذاري هر چه بيشتر استرس اکسيداتيو بر ديواره عروق اين گروه از بيماران و ايجاد عوارض دراز مدت فراهم مينمايد.
تاثیر تغذیه در دیابت
پژوهشهاي اخير نشان داده اند افزايش قند خون و افزايش چربي خون و استرس اکسيداتيو بعد از صرف غذا در ايجاد عوارض قلبي عروقي به دست آمده از ديابت نقش موثرتري دارند و با توجه به اين که هر فرد روزانه مدت زمان طولاني را در اين وضعيت مي گذراند افزايش تري گليسريد خون و افزايش قند خون بعد از صرف غذا را ميتوان به عنوان يک عامل خطرساز مستقل در افزايش استرس اکسيداتيو و تشکيل راديکالهاي آزاد به شمار آورد، که خود زمينه ساز عوارض قلبي عروقي و مرگ آور ديابت ميباشد.
پژوهش هاي فراواني روي گلوکز خون ناشتا و هموگلوبين گليكوزيله بيان گر اين نکته هستند که کنترل اين دو فاکتور در افراد ديابتي به تنهايي در پيش گيري و تاخير از بيماري هاي ناشي از افزايش قند خون نميتواند کافي باشد.
نقش ویتامین C در کنترل دیابت
کاهش استرس اکسيداتيو و راديکالهاي آزاد توليدي همراه با کنترل افزايش چربي و افزايش قند خون بعد از صرف غذا ميتواند يک روش موثر و کارآمد در کنترل عوامل زمينه ساز عوارض مرگ آور ديابت باشد. در اين رابطه تقويت دفاع آنتي اکسيداني يکي از روش هاي قابل استفاده است، که در اين زمينه ميتوان از مکمل هاي تغذيه اي با خاصيت آنتي اکسيداني نام برد که از جمله آنها مي توان به ویتامین C اشاره نمود.
ویتامین C به عنوان جاروکننده راديکالهاي آزاد عمل مي نمايد، اين ويتامين دو الکترون را به صورت متوالي از باند دوگانه بين کربن ۲و ۳ خود از دست ميدهد، زماني که اين الکترونها از دست ميروند اين ويتامين اکسيد شده و ترکيب ديگري را احيا مينمايد، به همين دليل اين ويتامين را آنتي اکسيدان مي نامند.
نتیجه گیری
يافته هاي محققان نشان داد تجويز کوتاه مدت ويتامين C در افراد ديابتي نوع ۲ ميتواند منجر به کاهش معنيدار در سطح سرمي MDA ناشتا و بعد از صرف غذا گردد، و به اين ترتيب از بروز عوارض ثانويه ي به دست آمده از ديابت، از جمله عوارض قلبي عروقي پيش گيري نمايد يا آنها را به تاخير اندازد.
نویسندگان: زهره مظلوم، نجمه حجازي.