زبان یکی از قویترین عضلات بدن است که اهمیت ویژه ای در جایگاه خود دارد و هر نوع اختلال یا بیماری در آن قطعا تاثیر جدی خواهد داشت. یکی از این بیماری های شایع آفت است. آفت دهان عارضه ای است که هر فردی در هر سنی ممکن است به آن دچار شود و بسیار آزاردهنده خواهد بود. انواع آفت دهان یا زخم خوره به زخم های دردناک معمولاً کوچکی گفته میشود که در دهان یا در پایه لثه ایجاد میشود. آفت خوردن، نوشیدن و صحبت کردن را دشوار و ناراحت کننده می‌سازد. اندازه آن یک سانتی متر و زخمی گرد یا بیضی شکل، سفید یا زرد رنگ است. آفت دهان برخلاف تبخال، خارج از دهان ایجاد نشده و به هیچ وجه سرایت نمی نماید. راه های درمان خانگی و گیاهی آفت در ادامه بیان گردیده است.
انواع آفت دهان
آفت دهان به سه نوع اصلی کوچک (مینور)، بزرگ (ماژور) و هرپتی فرم تقسیم می شود.
آفت کوچک
آفت کوچک و دایره ای شکل شایع ترین نوع آفت است که در یک تا دو هفته بدون باقی گذاشتن جای زخم برطرف می شوند.
آفت بزرگ
آفت بزرگ از نوع آفت کوچک، بزرگ تر و عمقی تر با لبه های نامنظم است که بهبودی آن بیش از 6 هفته طول می کشد.
افت هرپتی فرم
آفت هرپتی فرم به اندازه نوک سوزن و در گروه های 10 تا 100 تایی در بین بزرگسالان دیده می شود. آفت هرپتی فرم لبه های نامنظم دارد و بدون باقی گذاشتن جای زخم پس از یک تا دو هفته بهبود می یابد. آفت های شدید دهان با علائم تب، تنبلی جسمی و متورم شدن غدد لنفاوی همراه است.
دلایل ایجاد آفت دهان
-با اینکه علت دقیق این بیماری مشخص نیست، اما تصور می شود که عوامل بسیاری در ایجاد آفت دهانی و ایجاد زخم‌ها موثرند.
-ضععیف بودن سیستم ایمنی
-آلرژی به برخی مواد غذایی مانند قهوه، شکلات، پنیر و برخی مرکبات
-ویروس‌ها و باکتری‌ها
-تغذیه ضعیف و کمبود ویتامین B-12 و (اسید فولیک) یا آهن
-برخی داروهای خاص
-استرس و فشارهای روحی و روانی
-اختلالات هورومونی ناشی از دوران قاعدگی
-جراحت و زخم جزئی در دهان و مسواک زدن بیش از حد
-مشکلات گوارشی مانند بیماری سیلاک و یا کورن
-هنگام ترک سیگار
-سرطان دهان (در موارد بسیار نادر)
-رادیوتراپی اطراف سر و گردن
-علاوه بر عوامل ذکر شده، آفت دهانی نوعی بیماری است که ممکن است منشأ ارثی داشته باشد.
محرک های آفت دهان
-ایجاد زخم های کوچک پس از عمل های دندانپزشکی، مسواک زدن نادرست، آسیب های ورزشی یا گاز گرفتن تصادفی
-استفاده از خمیردندان و دهانشویه حاوی سدیم لوریل سولفات
-حساسیت غذایی به خوراکی‌های اسیدی مانند توت‌فرنگی، مرکبات و آناناس و غذاهای محرک دیگری مانند شکلات و قهوه
-کمبود ویتامین های ضروری به ویژه B-12، روی، فولات و آهن
-واکنش آلرژیک یا حساسیت به باکتری های دهان
-بریس ارتودنسی
-تغییرات هورمونی دوران یائسگی
-فشار عاطفی یا کمبود خواب
-عفونت های ویروسی، باکتریایی یا قارچی
افرادی که بیش تر در معرض ابتلا به آفت دهان هستند
زنان
احتمال ابتلا به آفت دهانی در زنان بیش تر از مردان است. این بیماری بیشتر در دوران کودکی و کهنسالی بروز می نماید. بطور کلی حدود بیست در صد از جمعیت دنیا حداقل یکبار و یا بیش تر، تجربه ابتلا به آفت دهانی را خواهند داشت. آفت دهانی ممکن است در طی دوره های زمانی مختلف، تکرار شود. بیماری آفت دهانی طی 10 الی 14 روز بهبود می‌یابد، که در صورت عدم بهبودی، بررسی های بیشتری باید انجام شود.
افراد مبتلا به ایدز
به دلیل ضعف سیستم ایمنی در بیماری ایدز یا اچ آی وی، ممکن است زخم‌ها یا آفت هایی در دهان ایجاد شود. بنابراین در صورتی که ضایعات و زخم ها با وجود استفاده از درمان هایی، زمان زیادی طول کشید، اما درمان نشد، باید بررسی های بیشتری توسط پزشک صورت گیرد.
باداری
حاملگی باعث بهم خوردن تعادل حیاتی بدن شده و دهان که تابع قوانین عمومی بدن میباشد از آن پیروی نموده. توازن بیولوژیکی آن بهم می‌خورد این تغییرات در محیط دهان و ساختمان آن اثر می‌گذارد. محیط دهان در حالت عادی خنثی یا کمی قلیایی میباشد. در اثر تغییرات حاصل از بارداری بطرف اسیدی سیر می کند. همچنین در ماه دوم و سوم بارداری، افزایش بزاق ایجاد میشود که در برخی از خانم‌های سالم نشانه حاملگی می باشد. در اثر این تغییرات حاصله، آفت بوجود می آید که البته شیوع نسبی دارد و بصورت آفت کوچک، آفت بزرگ و آفت تبخالی شکل دیده میشود.
مادران باردار به دلیل تغیر در هورمون های بدن و یا حساسیت به مواد غذایی و بعضی دارو ها ممکن است آفت بزنند. اما نکته حائز اهمیت این است که بانوان باردار باید مطمئن شوند آن عارضه آفت است. اگر زخم در دهان به مدت طولانی وجود داشت و بهبود نیافت در اولین فرصت به دندان پزشک مراجعه نمایید.
راه های درمان افت
اساسا باید گفت آفت هیچ گاه درمان قطعی ندارد و این شاید به نامشخص بودن علت واقعی بیماری است. البته با افزایش سن از دوره و شدت ضایعات کاسته میشود.
-رعایت بهداشت دهان
-استفاده از مواد محافظ موضعی حاوی استروئیدهای موضعی همچون تریامسینولون
-استفاده از آنتی بیوتیک موضعی همچون کلرهگزیدین، بنزیدآمین یا پرسیکا
-استفاده از آنتی بیوتیک موضعی همچون کپسولهای 250 میلی گرمی تتراسایکلین در cc5 سرم فیزیو لوژی حل شده که به صورت دهان شویه به کار میرود.
-رفع کمبودهای ویتامینی و املاح سرمی همچون ویتامین B12، آهن و اسید فولیک و پرهیز از غذاهای آلرژی زا.
-استفاده از داروهای بی حس کننده موضعی همچون لیدوکائین و یا دیفن هیدرامین
-استفاده از تتراسایکلین بعنوان دهان شویه
-استفاده از دارو های گیاهی
-در صورت کمبود ویتامین ها یا مواد معدنی، استفاده از مکمل های غذایی
-کاهش استرس
-استفاده از آب ولرم به همراه نمک
-افزایش مصرف مایعات
درمان های خانگی و گیاهی آفت
زیتون
عصاره برگ زیتون حاوی ترکیبات آنتی اکسیدانی اولئوروپئین است که همچنین اثرات ضد ویروسی و ضد میکروبی دارد.
زنجبیل
زنجبیل یک گیاه بومی و یکی از رایج ترین گیاهان دارویی میباشد که حاوی ماده ضد التهابی است و به عنوان آرامبخش و ضددرد استفاده میشود.
بابونه
از بابونه برای درمان آفت و زخم دهان، لثه و لارنژیت استفاده میشود. دارای اثرات ضدالتهابی، ضدباکتریایی، ضد قارچی و ضددرد است.
گیاه مورد
از برگ گیاه مورد با نام علمی Myrtus Communis بعنوان دهانشویه برای درمان آفت دهان و کاندیدیازیس استفاده میشود.
آلوئه ورا
آلوئه ورا یکی از مواد طبیعی برای خلاصی از آفت های دهان میباشد.
عسل
عسل، خواص ضد التهابی دارد اما به خاطر داشته باشید که باید عسل ارگانیک انتخاب نمایید چون می تواند کارهای زیادی انجام دهد. حتماً در ابتدا با آب گرم غرغره نمایید و سپس مقدار زیادی عسل روی آفت ها بگذارید.
چای کیسه ای
قرار دادن چای کیسه‌ای مرطوب روی آفت و گذاشتن یخ روی زخم از راه های درمان خانگی و گیاهی آفت میباشد.
محصولات درمانی آفت
ژل دهانی آفتین ژل کاوشگران سلامت بنیان
ژل دهانی آفتین ژل Aaftin Gel محصولی کاملا جدید حاوی عصاره گیاهی است که معمولا با یکبار مصرف میباشد و در زمان ۲۰ ثانیه آفت دهان را درمان می نماید. درد و ناراحتی بیمار بعد از چند دقیقه کاهش یافته و آثار آفت دهان بعد از مدت کمی التیام و بهبود می یابد. استفاده از آفتین ژل در روز اول از تبدیل شدن به آفت جلوگیری می‌کند و اگر در روز سوم، پنجم و دوازدهم استفاده شود در همان مرحله رشد آفت را متوقف ساخته و بلافاصله خون‌رسانی در محل آفت دهان شروع و به سرعت وارد فاز ترمیم و بهبودی میشود. درد و سوزش و ناراحتی بیمار سریعا کاهش یافته و سیر بهبودی سریعا انجام میشود.
آفتوژل اکسیر
آفتوژل محصولی کاملا جدید حاوی عصاره گیاهی شیرین بیان است که انواع آفت دهان، برفک و زخم های دهانی ناشی از شیمی درمانی را درمان می نماید. درد و ناراحتی بیمار پس از چند دقیقه از مصرف محصول کاهش یافته و آثار آفت دهان بعد از مدت کمی التیام و بهبود می یابد. آفتوژل یک اختراع جدید در دارورسانی به بافت مخاطی و درمان آفت دهان است. درد و التهاب زخم های دهان را به سرعت کاهش می دهد و این بیماری را در کوتاه ترین زمان بهبود می بخشد. ماده موثره موجود در این دارو، عصاره گیاه شیرین بیان است که اثرات معجزه آسای آن در ترمیم انواع زخم و کاهش التهاب اثبات شده است. 
کلام پایانی
اگر دچار ضایعه ای در دهان می شوید، اعم از مشکل دردناک یا بدون درد، بهتر است به پزشک مراجعه نمایید. انجام بررسی های پزشکی و آزمایش خون برای شما لازم است تا مشکل به درستی تشخیص داده شود. ضععیف بودن سیستم ایمنی میتواند از دلایل ایجاد انواع آفت دهان باشد. افراد مبتلا به ایدز، زنان و افراد باردار بیش تر در معرض ابتلا به آفت دهان هستند. برای درمان آفت راه های خانگی و گیاهی وجود دارد. همچنین میتوان از محصولات درمانی موجود در بازار جهت درمان این عارضه استفاده نمود. جهت تهیه این محصولات میتوانید به وب سایت فارماکالا مراجعه فرمایید.
در این بخش از مجله فارماکالا با ما همراه باشید با مطالبی در رابطه با آفت دهان