خواص فسفر برای مغز چیست؟

فسفر پس از کلسیم دومین ماده معدنی است که در بدن ما به فراوانی وجود دارد و از جمله مواد ریز مغذی ضروری بدن است. بدن برای انجام فعالیت های مختلف از قبیل ترمیم و ساخت بافت ها و سلول ها به فسفر نیازمند است. همچنین فسفر در حفظ سلامت دندان ها و استخوان ها حائز اهمیت بوده و در صورت ترکیب با کلسیم در بافت ها رسوب نموده و موجب استحکام آن ها می گردد. در این مقاله به خواص فسفر برای مغز و سلامت بدن، مواد غذایی حاوی فسفر، عوارض کمبود فسفر و مصرف بیش از حد آن در بدن به همراه سایر نکات مهم می پردازیم.

خواص فسفر

خواص فسفر در عملکرد مغز

فسفر برای بهبود عملکرد مغز و رشد آن بسیار مهم است. تمرکز، حافظه و عملکرد ذهنی با مصرف فسفر تقویت می شوند. همچنین سطح کافی از فسفر موجب رشد و بهبود درک می گردد. در مقابل، کمبود فسفر احتمال ابتلا به بیماری های عصبی نظیر زوال عقل، آلزایمر و ناهنجاری شناختی را افزایش می دهد. جهت بهره مندی از خواص فسفر برای مغز میتوان مواد غذایی سرشار از پروتئین که منبع غنی از فسفر نیز محسوب می‌شوند، مصرف نمود. گوشت و مرغ، ماهی، شیر و لبنیات، تخم‌مرغ، آجیل و انواع مغزها، حبوبات نیز از این دسته مواد غذایی حاوی فسفر هستند. همچنین زمانی که رژیم غذایی حاوی کلسیم و پروتئین باشد، معمولا حاوی فسفر نیز می باشد. غلات سبوس‌دار، سیب‌زمینی، سیر، خشکبار، نوشیدنی ‌های گازدار (که در تولید آن ها از فسفریک ‌اسید استفاده می‌شود)، غلات سبوس‌داری که برای تهیه‌ انواع نان از آن استفاده می‌شود، حاوی مقدار زیادی فسفر هستند.

علائم کمبود عنصر فسفر در بدن

علائم کمبود عنصر فسفر در بدن

با وجود آن که کمبود فسفر معمولا نادر است اما در برخی موارد مانند عفونت ناشی از دیابت یا مصرف برخی داروهای خاص نظیر مهار کننده ACE، آنتی اسیدها، ضد تشنج و دارو های کورتیکواستروئید و انسولین ممکن است کمبود فسفر رخ دهد. ضعف استخوان و درد مفاصل بدن از اصلی ترین علائم کمبود فسفر هستند. زیرا فسفر عملکرد مشابه در قدرت بخشی به استخوان ها دارد و بنا بر این کمبود آن با ضعف، پوسیدگی دندان، نرمی استخوان و سایر مشکلات مربوط به استخوان همراه خواهد بود. همچنین ممکن است کاهش اشتها و کاهش استقامت بدن در انجام فعالیت های روزانه، بی حسی، اضطراب، لرزش بدن، کاهش وزن و کوتاهی قد در اثر کمبود فسفر بروز نماید.

سایر فواید فسفر برای بدن

تقویت استخوان ها، دندان ها و رشد

علاوه بر کلسیم، فسفر نیز برای سلامت و تقویت استخوان ها و دندان ها ضروری است. این دو ماده از اصلی ترین مواد معدنی مورد نیاز جهت حفظ استحکام استخوان ها می باشند. بیشتر از 50 درصد از استخوان های بدن از فسفر تشکیل شده اند. با وجود آن که احتمال ابتلا به این دو بیماری با بالا رفتن سن افزایش می یابد، فسفر مانع از شکستگی و پوکی استخوان می شود. همچنین فسفر در جذب مواد مغذی و ساخت استخوان ها ضروری بوده و کمبود آن در دوران نوزادی و بزرگسالی موجب اختلال در رشد و بروز برخی مشکلات می گردد.

تقویت استخوان و دندان ها با فسفر

بهبود عملکرد هضم و کاهش ضعف بدنی

فسفر به واسطه تحریک رشد باکتری های مفید روده باعث بهبود عملکرد هضم می شود. به دلیل آن که فسفر به عنوان الکترولیت عمل می نماید با کاهش نفخ، اسهال و احتباس آب موجب هضم بهتر می گردد. علاوه بر این فسفر قادر به حذف مشکلاتی نظیر ضعف عضلانی، بی حسی، خستگی و سایر بیماری های مشابه است. با حفظ سطح ضروری فسفر در بدن می توان آمادگی جسمانی بدن را تقویت و از بروز ضعف بدن جلوگیری نمود.

برقراری تعادل هورمونی

از دیگر خواص مهم فسفر، متعادل سازی هورمون های بدن است. فسفر عمل تعادل در هورمون ها را از طریق غده های درون ریز انجام می دهد که در نهایت منجر به تنظیم مقدار هورمون ها جهت سلامت باروری مناسب می شود. زیرا برای باروری لازم است مقدار هورمون ها متعادل و مناسب باشد و لذا فسفر در عملکرد این مورد بسیار حائز اهمیت است.

جذب ویتامین ها

همانطور که می دانیم ویتامین ها برای عملکردهای مختلف بدن حیاتی هستند. فسفر در جذب ویتامین ها خصوصا ویتامین B بسیار کمک کننده است. همچنین فسفر در ترمیم و نگهداری سلول های بدن موثر بوده و تضمین می نماید که سلول ها فعالیت کافی و رشد مناسب را دارند.

جذب ویتامین ها با فسفر

سم زدایی بدن از طریق ادرار و مدفوع

کلیه ها اندام هایی لوبیا شکل هستند که وظیفه از بین بردن مواد اضافی بدن مانند مواد معدنی که بدن به آن ها نیاز ندارد را بر عهده دارند. فسفر برای عملکرد کلیه ها موثر بوده و با از بین بردن سموم و مواد غذایی از طریق ادرار، سم زدایی بدن را انجام می دهد. به طور کلی کلیه ها و دیگر اندام های گوارشی برای تعادل سطح اسید اوریک، آب و چربی بدن به موادی همچون فسفر، پتاسیم و منیزیم احتیاج دارند.

میزان فسفر مورد نیاز بدن

میزان جذب فسفر در دستگاه گوارش از طریق آنزیم های گوارشی انجام شده و در ابتدای روده جذب می شود سپس سریعتر از کلسیم وارد خون شده و ذخیره می گردد. البته ویتامین D نیز مانند کلسیم به جذب فسفر کمک می نماید. میزان فسفر مورد نیاز بدن وابسته به سن افراد است. بزرگسالان نسبت به افراد 9 تا  18سال به مقدار فسفر کمتر و در مقایسه با کودکان زیر 8 سال به میزان بیشتری از فسفر نیازمند هستند.  به طور کلی مقدار فسفر مورد نیاز بدن بر اساس سن در زیر بیان گردیده است.

افراد 19 سال به بالا  700 میلی‌گرم

افراد 9 تا 18 سال  1250 میلی‌گرم

کودکان 4 تا 8 سال 500 میلی‌گرم

کودکان 1 تا 3 سال 460 میلی‌گرم

نوزدان 7 تا 12 ماه 275 میلی‌گرم

نوزدان 0 تا 6 ماه 100 میلی‌گرم

میزان فسفر مورد نیاز بدن

عوارض کمبود و مصرف بیش از حد فسفر در بدن

عوارض کمبود فسفر در بدن شامل نارسایی تنفسی، عدم توانایی تشکیل ATP و نارسایی رشد هستند. همچنین درد های مفصلی و استخوانی، کاهش اشتها، تحریک‌پذیری یا اضطراب، خستگی، پوکی استخوان در کودکان از عوارض کمبود فسفر در بدن می باشند.

فسفر بیش از حد نیز برای بدن مضر است. میزان اضافی این ماده‌ معدنی می ‌تواند منجر به اسهال، سفت شدن اندام و بافت‌ ها و کاهش توانایی بدن برای استفاده‌ مؤثر از مواد معدنی مثل آهن، کلسیم، منیزیم و روی شود. همچنین میزان اضافی فسفر با کلسیم ترکیب شده و در عضلات جمع می گردد. بالا بودن مقدار بیش از حد فسفر یک عارضه‌ رایج نیست و معمولا فقط افراد مبتلا به بیماری‌ های کلیوی یا افرادی دچار این عارضه می‌شوند که در تنظیم میزان کلسیم خون مشکل دارند.

کلام پایانی

فسفر ماده معدنی مهمی است که در بدن به فراوانی یافت می شود. حدود 800 گرم فسفر در بدن وجود دارد که حدود 85 درصد آن در استخوان‌ ها و دندان ‌ها به صورت فسفات کلسیم یا به صورت مشتق فسفات کلسیم یعنی کلسیم هیدروکسی آپاتیت یافت می‌ شود و ما بقی در بافت ‌های نرم مانند ماهیچه ‌ها و سایر اندام‌ های داخلی وجود دارند. بسیاری از افراد فسفر لازم بدن خود را از طریق مصرف مواد غذایی حاوی آن فراهم می نمایند. بدن برای رشد، سلامت استخوان ها و دندان ها، بهبود عملکرد مغز، کاهش ضعف بدنی، تعادل هورمون ها و جذب ویتامین ها به فسفر نیازمند است. میزان مورد نیاز فسفر در افراد مختلف بر اساس سن تعیین می شود. اما به طور کلی افراد با سن 9 تا 18 سال به میزان بیشتری فسفر نیاز دارند. کمبود و مصرف بیش از حد فسفر نیز با بروز عوارضی همراه است. لذا لازم است در مصرف و تامین آن برای بدن اعتدال را رعایت نمود. جهت تهیه مکمل ها و محصولات حاوی فسفر به وب سایت فارماکالا مراجعه فرمایید.