لیکوپن چست و در چه مواد غذایی وجود دارد؟

لیکوپن یک رنگدانه طبیعی است که به بعضی از سبزیجات و میوه ها، رنگ قرمز می بخشد. این ماده یک آنتی‌اکسیدان قوی میباشد که به وفور در رب گوجه فرنگی وجود دارد. کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی، کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات، سرطان دهه رحم، سرطان روده و افزایش کیفیت اسپرم و باروری از جمله خواص این ماده غذایی هستند. لیکوپن در حفظ سلامت و زیبایی پوست و مو نیز نقش دارد.

نکته مهم این است که بدن انسان توانایی تولید لیکوپن را ندارد، بنابراین لازم است این ماده از منابع غذایی تامین گردد. مواد غذایی حاوی لیکوپن و عوارض جانبی مصرف زیاد لیکوپن در این مقاله بیان گردیده است.

مواد غذایی حاوی لیکوپن

مواد غذایی حاوی لیکوپن از سلول های شما در برابر آسیب رادیکال های آزاد، حفاظت و مراقبت می نماید. به پیشگیری از اکسیداسیون کلسترول کمک می کند؛ در نتیجه پیشرفت آترواسکلروزیس یا همان گرفتگی عروق را کمتر می نماید. مصرف سیگار و الکل و دریافت کم میوه ها و سبزیجات موجب افزایش نیاز افراد به مصرف لیکوپن می شود. گوجه فرنگی، گریپ فروت صورتی رنگ، هندوانه و پرتقال قرمز مواد غذایی خوبی هستند که حاوی لیکوپن میباشند. از مواد غذایی دیگری که حاوی لیکوپن کمتری هستند می توان به خرمالو و زردآلو اشاره کرد.

غذا‌های نارنجی و زرد

برای مصرف ویتامین C و A میوه‌ها و سبزیجات نارنجی و زرد رنگ را در برنامه غذایی خود خود قرار دهید. فلفل دلمه‌ای زرد، پاپایا و مرکبات مانند پرتقال، لیمو و گریپ فروت سرشار از ویتامین C و تقویت کننده ایمنی بدن هستند. سیب زمینی شیرین، هویج و کدو تنبل با آنتی اکسیدان بتاکاروتن، پیشرو در تامین ویتامین A میباشند. بدن ما بتاکاروتن را به ویتامین A تبدیل می نماید که این کار به سالم ماندن پوست کمک می‌کند و عملکرد سیستم ایمنی را تقویت می نماید. همچنین خطر ابتلا به بیماری‌های چشمی مانند آب مروارید را کاهش می‌دهد.

غذا‌های سفید

سبزیجات سفید مانند قارچ باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند. در حالی که سیر و پیاز حاوی مقادیر زیادی آلیسین هستند (آنتی اکسیدانی است که باکتری‌ها و عفونت‌ها مبارزه می‌کند و خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را کاهش می‌دهد). همچنین می‌توانید از گل کلم نیز مقدار زیادی فیبر، ویتامین C و فولات دریافت نمایید.

گوجه‌فرنگی سرشار از لیکوپن

معمولا هر 100 گرم گوجه فرنگی، بسته به میزان رسیدگی آن، حاوی حدود 3 تا 9 میلی گرم لیکوپن است. علی رغم برخی تصورات که پختن غذا باعث از بین رفتن برخی از مواد مغذی می شود، حرارت، میزان درصد جذب لیکوپن را در بدن افزایش می دهد. لیکوپن در گوجه فرنگی خام توسط پیوندهایی به دیگر بخش های ساختمانی گیاه متصل است که با طبخ این پیوندها گسسته می شود.

آنتی‌اکسیدان‌های فلاونوئیدی گوجه‌فرنگی مانند زآگزانتین و همچنین لیکوپن به عنوان یک ماده مغذی عالی در مبارزه با رادیکال‌های آزاد درون بدن عمل کرده و از بدن در برابر آن‌ها محافظت می‌کنند. همچنین اثرات قابل توجهی برای جلوگیری از بیماری‌های خطرناکی مانند بیماری‌ ایدز و بسیاری از انواع سرطان‌ها دارد. رژیم‌های غذایی سرشار از گوجه‌فرنگی، به کاهش احتمال ابتلا به سرطان لوزالمعده نیز کمک می‌کند.

با توجه به محتوای لیکوپن و کاروتنی آن، گوجه‌فرنگی در بهبود سیستم ایمنی بدن عملکرد خوبی دارد و به راحتی با بیماری‌های مسری مانند سرماخوردگی و آنفولانزا مقابله می‌کند، علاوه بر این، مواد مغذی موجود در گوجه‌فرنگی تأثیر مثبتی بر روی سیستم ایمنی بدن دارد. این مشکل در خصوص هندوانه وجود ندارد و جذب لیکوپن موجود در آن در شکل خام آن نیز توسط سیستم گوارش بدن انجام می ‌گیرد.

مزایای مصرف لیکوپن

افزایش سلامت قلب

لیکوپن به کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی یا مرگ زودرس ناشی از آن کمک می‌کند. این امر تا حدودی به واسطه کاهش عوامل خطرآفرین برای بیماری قلبی میباشد. به طور خاص، ممکن است آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد، سطوح کلسترول کلی و بد (LDL) را کاهش دهد و کلسترول خوب (HDL) را افزایش دهد.

افزایش باروری مردان

لیکوپن غلظت اسپرم را در مردان نابارور بهبود میبخشد.

کاهش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم

ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) عامل اصلی سرطان رحم است. تحقیقات نشان داده، زنانی که سطح لیکوپن آنها بالا است ۵ بار کمتر از دیگران به سرطان دهانه رحم مبتلا می‌شوند.

کاهش خطر ابتلا به سرطان روده

لیکوپن اثر محافظتی در برابر ابتلا به سرطان معده، روده بزرگ و ریه دارد. لیکوپن رشد تومورها را متوقف می نماید. لیکوپن به وسیله تحریک سلولی که منجر به افزایش ارتباط بین سلولی می‌شود، رشد تومورها را محدود می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد ارتباط ضعیف بین سلولی یکی از دلایل ایجاد رشد غیرطبیعی سلول‌ها است که در نهایت منجر به رشد تومورهای سرطانی می شود.

کاهش سکته مغزی

این آنتی اکسیدان مزیت دیگری از جمله جلوگیری از سکته مغزی ناشی از لخته شدن خون دارد. کاهش سطح التهاب بدن و در نتیجه کاهش کلسترول در نتیجه مصرف لیکوپن، باعث کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی می‌شود.

کنترل دیابت

مواد غذایی حاوی لیکوپن، عوارض درازمدت دیابت را کاهش می دهد. در طرح “اثر مکمل یاری لیکوپن بر روی استرس اکسیداتیو و ایمنی در مبتلایان به دیابت نوع ۲”، مشاهده شد که با مصرف روزانه ۱۰ میلی‌گرم لیکوپن، وضعیت کلی آنتی اکسیدانی بیماران دیابتی بهبود پیدا کرده است.

خواص لیکوپن برای پوست

-لیکوپن با بازسازی سلول های جدید در پوست باعث می شود پوست کمتر آسیب ببیند. لیکوپن یک ضدآفتاب طبیعی برای پوست محسوب می شود. خواص آنتی اکسیدانی لیکوپن از آفتاب سوختگی نیز جلوگیری می کند.

-لیکوپن در بدن به ویتامین A یا رتینول تبدیل می شود. ویتامین A تولید کلاژن و ملاتونین را که در سلامت و جوانی پوست بسیار مؤثر هستند، در بدن افزایش می دهد. بنابراین لیکوپن با تبدیل شدن به ویتامین A می تواند با اثرات افزایش سن بر پوست مقابله کند و بعنوان یک عامل ضد چروک محسوب شود. همچنین محققان دریافته اند که مصرف رژیم غنی از لیکوپن میزان مولکول های پیش ساز کلاژن را در پوست افزایش می دهد.

-از دیگر خواص لیکوپن برای پوست کاهش قرمزی و سرخی پوست میباشد و می تواند بر لکه ها و تیرگی های پوست اثرات مثبتی داشته باشد.

-منافذ باز پوست را درمان می‌کند. چهار قطره آب گوجه‌فرنگی را با یک قاشق غذاخوری آب مخلوط نموده و با پنبه به سطح پوست صورت خود بمالید. به آرامی پوست خود را با این ترکیب ماساژ بدهید و بگذارید ۱۵ دقیقه روی صورت‌تان باقی بماند. استفاده منظم از این ترکیب‌ میزان منفذ‌های باز پوست را کاهش می‌دهد.

خواص لیکوپن برای مو

-ریزش موی هورمونی در آقایان با سطح اضافی از هورمون DHT (دی هیدروتستوسترون) مرتبط است. مصرف لیکوپن می تواند در کاهش سطح DHT به بدن کمک کند که از خواص لیکوپن برای مو است. در نتیجه ریزش مو در آقایان را کند می کند و به رویش مجدد مو کمک می کند. گوجه‌فرنگی‌ها به عنوان درمانی عالی برای ریزش مو به حساب می‌آیند. گفته می‌شود مالیدن پالپ گوجه‌فرنگی به کف سر موجب پیشگیری از ریزش مو می‌شود.

-گوجه‌فرنگی‌ها نرم‌کننده‌های طبیعی شگفت‌انگیزی هستند که مستقیما از آشپرخانه خودتان می‌آیند. آن‌ها به مو درخشش طبیعی داده و آن‌ را نرم و خوش‌حالت می‌کنند. چند قطره روغن گوجه‌فرنگی را کف دست‌تان بریزید و به موهایتان بمالید. این کار مانند استفاده از نرم‌کننده عمل کرده و موهای شما را خوش‌حالت و بدون شکستگی نگه می‌دارد که از خواص لیکوپن برای مو است.

عوارض جانبی مصرف زیاد لیکوپن

-دریافت زیاد مواد غذایی حاوی لیکوپن عوارض جانبی مضری ندارد اما مصرف بیش از اندازه آن می تواند موجب ایجاد رنگ نارنجی در پوست صورت شود. شرایط بی ضرری که “لیکوپنودرمیا” نامیده می شود.

-افراد حساس به گوجه فرنگی ممکن است دچار سختی در تنفس شوند. خوراکی‌های اسیدی مانند گوجه‌فرنگی ممکن است مثانه را تحریک کنند و باعث بروز علائمی همچون سوزش هنگام ادرار شوند.

-پوست و دانه‌های گوجه‌فرنگی می‌تواند دلیلی بر سندرم روده تحریک پذیر باشد. افراد مبتلا به این سندرم، با مصرف گوجه‌فرنگی دچار نفخ می‌شوند. همچنین در مواردی که افراد در برابر گوجه‌فرنگی مقاوم نیستند، دچار اسهال می‌شوند.

-با وجود اینکه گوجه‌فرنگی فواید بسیاری برای پوست دارد، ولی عوارضی نیز دارد که باید قبل از مصرف آن‌ها را بدانید. مصرف یا استعمال بیش از حد آب گوجه‌فرنگی باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شود. کهیر، خارش و همچنین تورم لب‌ها از جمله عوارضی هستند که در اثر مصرف بیش از حد گوجه‌فرنگی رخ می‌دهند.

-علاوه بر این، مصرف بیش از حد گوجه‌فرنگی باعث افزایش بیش از حد ویتامین‌های بدن می‌شود که باعث بروز مشکلاتی مانند تهوع، سنگ کلیه، درد کلیه و همچنین سردرد می‌ گردد.

کلام پایانی

لیکوپن یک رنگدانه طبیعی با خاصیت آنتی‌اکسیدان قوی میباشد که به وفور در رب گوجه فرنگی وجود دارد. گریپ فروت صورتی رنگ، هندوانه و پرتقال قرمز از مواد غذایی حاوی لیکوپن هستند. این ماده با خاصیت آنتی اکسیدانی خود موجب تقویت سیستم ایمنی میگردد. افزایش باروری مردان، کنترل دیابت و بهبود سلامت قلب از دیگر مزایای مصرف لیکوپن است.

کلاژن سازی و رفع چروک و قرمزی پوست از خواص لیکوپن برای پوست است. از لیکوپن برای تقویت مو نیز استفاده میگردد. عوارض جانبی مصرف زیاد لیکوپن در این مقاله بیان گردیده که قابل توجه میباشد. جهت تهیه مکمل های حاوی لیکوپن میتوانید به سایت فارماکالا مراجعه نمایید.