کنگر فرنگی که آن را با نام آرتیشو (Artichoke) نیز میشناسند، در قدیم جزو سبزیجات مصرفی قشر مرفه بوده و امروزه نیز از سرگل، برگ، هاگدان و ساقه کنگر در سوپ، مربا، خورشت و سالاد استفاده می شود. غنچه کنگر فرنگی خوراکی است و بیشتر به صورت آب‌پز پخته میشود. خواص کنگر فرنگی و فواید درمانی آن شامل خاصیت ضد کلسترول، ضد التهاب، ترشح کننده صفرا، هضم کننده، مدر، کاهش دهنده قند خون، دارای خاصیت ضد سرطان و بسیار مقوی و مغذی است. خواص کنگر فرنگی برای صفرا و سلامت کبد در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرد. مکمل های حاوی کنگر فرنگی نیز در ادامه بیان میگردند.
مواد مغذی موجود در کنگر فرنگی
-کنگر فرنگی سرشار از مواد مغذی و مقوی است. یک کنگر فرنگی متوسط (128 گرم خام، 120 گرم پخته) حاوی چربی کمتر و غنی از فیبر، ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها است.
-این گیاه سرشار از فولات و ویتامین های c و k میباشد و مواد معدنی مهمی از جمله منیزیم، فسفر، پتاسیم و آهن را تامین می نماید.
-یک کنگر فرنگی متوسط حاوی 7 گرم فیبر میباشد و حداکثر مقدار مصرف این گیاه حدود 23 تا 28 درصد است.
-این گیاه خاردار خوشمزه فقط 60 کالری و حدود 4 گرم پروتئین دارد که این مقادیر بیشتر از یک غذای گیاهی است.
-از بین اکثر سبزیجات غنی از آنتی اکسیدان، کنگر فرنگی رتبه بالا را بخود اختصاص داده است.
-طبیعت کنگر فرنگی گرم میباشد. بنابراین به کسانی که مزاج و طبع گرم دارند توصیه میشود این گیاه را با ماست مصرف نمایند تا تعدیل در مزاج صورت گیرد.
عملکرد کبد
-کبد مسئول بیش از ۵۰۰ کارد کرد حیاتی در بدن است.
-بیش از یک لیتر خون در هر دقیقه از طریق کبد فیلتر میشود.
-تفکیک مواد مغذی از مواد زاید. سم زدایی، تجزیه مواد شیمیایی و یا تبدیل مواد شیمایی سمی و غیر قابل دفع به مواد غیر سمی و قابل دفع از دیگر عملکرد های کبد است.
-یک کبد سالم قادر است ۱۰۰ درصد باکتریها و سموم را پیش از آنکه به جریان عمومی خون بدن راه یابند، از بدن دفع نماید.
-کبد در حفظ تعادل و تنظیم هورمونهای بدن نقش دارد.
-در ذخیره سازی و متابولیسم چربیها، کربوهیدراتها و پروتئینها نقش دارد.
-محل ذخیره گلوکز (قند) خون است. کبد گلوکز را تبدیل به گلیکوژن کرده و در خود ذخیره می نماید. در صورت نیاز مجددا گلیوکوژن را تبدیل به گلوکز کرده و به جریان خون وارد میسازد.
-محل ذخیره چربیها، ویتامینها (به ویژه ویتامینهای A,D,E,K,B12)، املاح معدنی (آهن، فولات، مس) و سایر مواد مغذی میباشد.
-کبد ماده ای به نام صفرا تولید می کند که به گوارش چربی ها و جذب ویتامین های موجود در غذاهای مصرفی شما کمک می نماید.
علایم خوب کار نکردن کبد
-عدم تحمل غذاهای چرب و ادویه دار
-افزایش وزن
-سردرد تکرار شونده
-سوء هاضمه
-یبوست مزمن
-ضایعات پوستی مانند اگزما، پسوریازیس و جوش دانه ها
-طعم فلزی در دهان
-تورم و یا درد شدید شکم
-اختلالات روده ای، سینوسی و آلرژیک
-سیستم ایمنی ضعیف
-پیری زود رس
-خستگی مزمن
خواص کنگر فرنگی برای صفرا و سلامت کبد
سلامت کبد
ماده سینارین که در عصاره برگ کنگر وجود دارد و ماده دیگری که به عنوان اسید کافئیک شناخته شده است، از کبد در برابر عفونت محافظت و به این عضو کمک می نماید تا قسمت تخریب شده خود را از نو بسازد.
گل های آرتیشو به عنوان آنتی‌اکسیدانی قوی شناخته شده و به عملکرد کبد و کیسه صفرا بسیار کمک می‌کنند.
کنگر فرنگی با کنترل و تنظیم ترشحات صفرا در کبد، می‌تواند به خوبی عملکرد کبد را تنظیم نماید و به این ترتیب مانع از بروز برخی از بیماری‌های پوستی که ناشی از اختلال در عملکرد کبد هستند، شود.
همچنین کنگر فرنگی اعمال کبد را تقویت کرده، ترشح صفرا از کبد را افزایش می‌دهد. این گیاه از تجمع چربی در سلولهای کبدی جلوگیری کرده و در درمان یرقان یا زردی، قولنج کبدی و سنگ کیسه صفرا بسیار موثر است. آنهائی که کبد چرب دارند بهتر است از آرتیشو استفاده نمایند.
مصرف منظم عصاره کنگر فرنگی می تواند از آسیب های کبدی جلوگیری نماید و علائم بیماری کبد چرب غیرالکلی را تسکین دهد.
عصاره این گیاه، ذخایر چربی در کبد و سایر بافت ها را کاهش می دهد و با مهار آنزیم هیدروکسی متیل گلوتاریل سبب کاهش کلسترول در بدن می شود.
جلوگیری از انسداد کسیه صفرا
براساس آزمایش کلینیکی تاثیر این گیاه بر کسیه صفرا و کاهش درد شکمی و تهوع نیز به اثبات رسیده است.
افزایش ترشح صفرا و افزایش دفع صفرا را می توان از دیگر ویژگیهای این گیاه برشمرد و دفع سنگ های كیسه صفرا از دیگر مزایای آرتیشو است.
در صورتی كه سنگ كسیه صفرا حدود 2 تا 3 میلی گرم باشد می توان با استفاده مستمر و منظم این گیاه، آنها را دفع نمود.
طرز تهیه چای آرتیشو یا کنگر فرنگی
این گیاه به شکل دمنوش و در مدت 45 روز باید استفاده شود تا از این طریق بتواند آنزیم های کبدی را تنظیم نماید. برای تهیه چای آرتیشو ده تا پانزده گرم برگ خشک و بیست تا چهل گرم برگ تازه آن را در یک قوری کوچک آبجوش دم نموده. پس از بیست دقیقه آنرا صاف نمایید و هر روز یکی دو استکان آز آن بنوشید.
موارد منع مصرف گیاه کنگر فرنگی
-مصرف آرتیشو در زمان بارداری باید محدود باشد.
-خانم هایی که به نوزاد خود شیر می دهند نباید آرتیشو مصرف نمایند. از آنجا که مصرف آرتیشو و برگ های آن تاثیر زیادی در کیفیت، بو و مزه شیر مادر می گذارد ممکن است موجب بروز عکس العمل نوزاد شده و او شیر مادر را نخورد. بنابراین درمانگران به مادران شیرده و خانم های باردار توصیه می نمایند که در طول دوران بارداری و دورانی که به فرزند خود شیر می دهند از خوردن موادغذایی و سالادهایی که حاوی این گیاه است، پرهیز نمایند.
-آرتیشو دارای طبع گرم است به همین دلیل ممکن است در بعضی از اشخاص تولید سودا نماید، لذا بهتر است با سرکه خورده شود.
-از آنجايي که برگ های کنگر محرک انقباض کيسه صفرا است، افرادی که سنگ کيسه صفرا دارند نبايد آن را مصرف نمایند. چرا که افزايش انقباض کيسه صفرا منجر به انسداد مجاری و حتی پارگی کيسه صفرا می گردد.
-کنگرفرنگی ممکن است اثر داروهای کاهش کلسترول را افزایش دهد. همچنین باعث حساسیت در بعضی افراد می شود.
-برخی افراد طعم آرتیشو را دوست ندارند؛ برای بهره مندی از مزایای آرتیشو می توانند از تنطور قرص یا کپسول آرتیشو مصرف نمایند.
مکمل های حاوی کنگر فرنگی
قرص لیورکر هلث اید
قرص لیورکر هلث اید دارای ترکیب گیاهی می باشد که برای حفظ سلامت و عملکرد طبیعی کبد در زنان و مردان مورد استفاده قرار می گیرد. نیمی از اجزای این ترکیب دارای خواص سم زدایی کبد هستند و نیمی دیگر دارای خواص کاهنده تجمع چربی ها می باشند و می توانند در بهبود و رفع کبد چرب مفید واقع شوند. ترکیبات این محصول شامل گیاهان خار مریم، کنگر فرنگی، قاصدک، زردچوبه، زرشک و نیز عوامل لیپوتروپیک مثل متیونین، اینوزیتول و کولین می باشد. جهت استفاده از این مکمل بزرگسالان، روزانه 2 تا 4 قرص مصرف نمایند.
کپسول لیپوبلو اهورا دارو
کپسول لیپوبلو LipoBlo اهورا دارو حاوی قسمت های قابل استفاده کنگر فرنگی که برگ، ساقه و ریشه هستند، میباشد. کنگر فرنگی در سوهاضمه، اسپاسم و تهوع نقش دارد و سبب افزایش تولید صفرا می شود. این فرآورده یک داروی گیاهی بر پایه عصاره برگ کنگر فرنگی است، که صفراوی می باشد و تاثیر مطلوبی در ترشح صفرا از کبد دارد. همچنین باعث هضم غذا و به خصوص هضم چربی می گردد. از این دارو در سوء هاضمه های غیر اختصاصی مانند نفخ، آروغ زدن و به ویژه در مواردی که متاثر از اختلالات هضم چربی است، استفاده می شود. از این مکمل گیاهی به عنوان کاهنده چربی خون نیز استفاده میگردد. جهت استفاده از این مکمل بزرگسالان 3 نوبت در روز، هربار 1 کپسول، همراه با وعده غذایی با مقداری آب مصرف نمایند.
قرص سینارکول دینه
قرص سینارکول Cynarchol دینه با بهره مندی از عصاره کنگر فرنگی و پودر زردچوبه موجب بهبود عملکرد کبد، کاهش کلسترول و افزایش تولید و دفع صفرا می شود. خاصیت آنتی اکسیدانی قابل توجه عصاره گیاهان به کار رفته در این محصول، باعث ایجاد اثر محافظت کنندگی بالا در برابر سموم مختلف و ممانعت از انباشتگی چربی در سلول های کبدی می گردد. جهت استفاده از این مکمل بزرگسالان، حداکثر 3 بار در روز، هر بار 1 تا 2 قرص همراه با غذا میل نمایند.
کلام پایانی
کنگر فرنگی گیاهی سرشار از مواد مغذی و مقوی است. در این مقاله خواص کنگر فرنگی برای صفرا و سلامت کبد مورد بررسی قرار گرفت. از آنجاییه که این گیاه موجب سلامت و بهبود اختلالات کبدی میگردد در بسیاری از مکمل های سلامت کبد از عصاره این گیاه استفاده گردیده است. در این مقاله به معرفی مکمل های سلامت کبد که حاوی این گیاه میباشند پرداختیم. جهت تهیه این مکمل ها میتوانید به وب سایت فارماکالا مراجعه نمایید.
در این بخش از مجله فارماکالا با ما همراه باشید با مطالبی در رابطه با خواص کنگر فرنگی برای کبد