شیر مادر بهترین غذا برای کودکان است و آنها را از ابتلا به انواع بیماری ها مصون می دارد و هیچ شیری نمی تواند جایگزین آن شود. همه کودکان در حالت عادی باید تا 6 ماه از شیر مادر تغذیه نمایند و در این دوره تنها چیزی که نیاز است به نوزاد داده شود ویتامین های آ و د است. نوزادانی که پس از تولد از شیر مادر تغذیه می نمایند، در برابر بسیاری بیماری ها به علت خوردن آغوز که همان شیر اولیه مادراست و حکم واکسن و آنتی بادی را دارد، مقاوم می شوند. برخی از شیر خواران به دلایل گوناگون از تغذیه با شیر مادر محروم می شوند و ناگزیرند که از شیرحشک استفاده که موجب یبوست در کودکان میگردد. نحوه استفاده از شیر خشک و تاثیر آن در ایجاد یبوست در کودکان در ادامه بیان میگردد.
انواع شیر خشک
شیر خشک موجب یبوست کودکان
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می نمایند، کمتر دچار یبوست می شوند چرا که ترکیب چربی و پروتئین آن به گونه ای است که به راحتی هضم می شوند. اما در مقابل کودکانی که به هر علتی اعم از خشک شدن شیر مادر و … نمی توانند از شیر مادر خودشان تغذیه نمایند و با شیر خشک تغذیه می شوند، گاها دچار یبوست می شوند. نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند دارای مدفوع کمی سفت تر از نوزادان شیرخوار هستند و حرکات روده ای کمتری دارند.
در روده کودکانی که شیر مادر می خورند، انواع باکتری های مفید وجود دارد که توانایی شکستن و هضم پروتئین های پیچیده شیر را دارد، به همین علت این کودکان حرکت روده ای راحت تر و در نتیجه مدفوع نرم تری هم دارند. لازم به ذکر است که میزان هورمون موتیلین که حرکات روده را افزایش می دهد در کودکان شیرخوار خیلی بیشتر از کودکان شیر خشک خوار میباشد. در یک قاعده کلی کودکانی که با شیر خشک تغذیه می شوند و کودکانی که به تازگی غذای جامد به برنامه غذایی شان اضافه شده، بیشتر به یبوست مبتلا می شوند.
شیر خشک
شیر خشک کودک
شیر خشک نوعی جایگزین و غذایی مکمل برای کودکان شیرخوار به شمار می‌رود. نوزادانی که بنا به دلایی از خوردن شیر مادر خود محروم‌اند، از شیر خشک به عنوان غذای اصلی یا مکمل غذایی استفاده میکنند. شیرخشک فراورده شیری است که در آن شیر تبخیر شده و به یک مادهٔ خشک تبدیل میشود. هدف از تولید پودر شیر حفظ بهتر آن میباشد، عمر مفید پودر شیر به مراتب طولانی تر از شیر مایع است و به علت کم بودن رطوبت نیازی به یخچال ندارد. یکی دیگر از اهداف تولید پودر شیر کاهش حجم آن برای صرفه جویی در هزینه های ترابری میباشد. با این وجود مصرف شیر خشک موجب یبوست در کودکان میگردد.
مواد تشکیل دهنده شیر خشک
شیر خشک در درجه اول از آب تشکیل شده است. بعد از آن میتوان به کربوهیدرات های به کار رفته در آن از جمله لاکتوز، کورن مالتو دکسترین و مواد معدنی هیدرولیز شده پروتئین وی اشاره نمود. چربی های شیر خشک شامل اولئین پالم، روغن سویا، روغن نارگیل، روغن آفتابگردان، روغن آلپینا، روغن آلگال است. مواد معدنی شیر خشک شامل کلسیم، سیترات پتاسیم، فسفات پتاسیم، کلرید کلسیم، فسفات تری کلسیم، کلرید منیزیوم، فروس سولفات، زینک سولفات، کاپرسولفات، سولفات منگنز و سلنات سدیم میباشد.
ترکیبات شیر خشک
از جمله ویتامین‌های مهم موجود در شیرخشک میتوان به آسکوربات سدیم، اینوزیتول کولین، آلفا توکوفرول استات، نیاسینامید، پنتوتنات کلسیم، ریبوفلاوین، ویتامین A، هیدروکلروین پیروکسین، مونونیترات تیامین، اسید فولیک، فیلوکوئینون، بیوتین، ویتامین D3، ویتامین B12 اشاره نمود. آنزیم تیریپسین و اسید آمینه‌های تائورین، ال کارنتین و نوکلئوتیدها نیز در شیر خشک موجودند.
انواع شیر خشک
شیر خشک تولید شده از شیر گاو
شیر خشک با پروتئین های تجزیه شده
شیرخشک خاص
شیر خشک تهیه شده از سویا
لزوم استفاده از شیر خشک برای نوزادان
بعضی از نوزادان قدرت مکیدن کافی ندارند و نمی توانند سینه مادر را تا زمانی که سیر شوند بمکند. این ضعف در آن ها باعث می شود همیشه گرسنه باشند و گریه کنند. کم بودن شیر مادر نیز یکی از دیگر دلایلی است که باعث میشود آنها شیر خشک را به تغذیۀ کودک اضافه نمایند، گروهی از نوزادان هم در 3 ماه اول به دلایل مختلف از جمله نداشتن قدرت کافی مکیدن و کم بودن شیر مادر وزن نمی‌گیرند. این موضوع رشد بچه ها را با اخلال مواجه می نماید. برخی مادران شاغل شیرده نیز زمانی که به سر کار خود برمی‌گردند، تصمیم به افزودن شیر خشک به غذای کودک میگیرند. در این شرایط مصرف شیرخشک از نظر پزشک متخصص نیز توصیه می شود.
مقدار کافی شیر خشک برای نوزاد
نوزادان دارای معده کوچکی هستند که در ابتدا فقط مقدار کمی شیر را در خود نگه می‌دارد. در اوایل 30 یا 60 سی سی شیر در هر بار تغذیه معمولاً کافی میباشد، اما تا رسیدن نوزاد به دو ماهگی برای مثال او به 708 تا 950 سی سی در 24 ساعت شبانه روز در شش تا هفت نوبت شیردهی نیاز دارد. اگر قصد دارید از شیر خشک به عنوان مکمل استفاده نمایید سعی کنید تا سه تا چهار هفتگی نوزاد صبر کنید تا تولید شیر مادر به وضعیت با ثبات رسیده باشد.
میزان مصرف شیر خشک برای نوزاد
دستورالعمل تغذیه کودک با شیر خشک
شستن دست‌ها
همیشه قبل از تهیه شیر خشک دستان خود را با دقت بشویید.
شستن لوازم تغذیه نوزاد
بطری ها و نوک سینه های مصنوعی را با آب داغ و تمیز به دقت بشویید، جوشاندن و استریل کردن آنها ضروری نیست. حتماً شیر خشک باقیمانده را تمیز کنید که می‌تواند فاسد شده و شکم نوزاد را ناراحت کند.
گرم کردن شیر خشک
هرگز شیر خشک را در مایکروویو گرم نکنید، مایکروویو شیر خشک را به طور یکنواخت گرم نمی‌کند و قسمت های داغ شده نوزاد را می‌سوزاند. بطری حاوی شیر را برای چند دقیقه در یک کاسه آب گرم قرار دهید تا آن را به دمای اتاق برساند.
مراحل آماده سازی شیر خشک
وضعیت نوزاد
هر شخصی که تغذیه نوزاد را برعهده دارد باید سر نوزاد را با زاویه کمی بالا نگه داشته و سپس بطری را با دست دیگر در دهان نوزاد نگه دارد تا هوای زیادی کشیده نشود. کودک خود را در هنگام تغذیه نگه دارید. رها کردن او با بطری خطر خفگی را به همراه خواهد داشت.
دور ریختن شیر خشک مصرف شده
اگر نوزاد سر بطری را به دهان نگذاشته باشد، میتوان شیر خشک آماده شده را به مدت 24 ساعت در یخچال نگهداری کرد. اما اگر نوک شیشه توسط نوزاد مکیده شده باشد باید باقیمانده شیر خشک دور ریخته شود.
عوارض و خطرات احتمالی مصرف شیر خشک برای نوزاد
شیر مادر دارای ویتامین های ضروری نوزاد است که شیر خشک بسیاری از این ویتامین ها را ندارد، به همین دلیل ممکن است کودکی که شیر خشک مصرف می نماید بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری ها قرار گیرد.
نوزادانی که مقدار کمی از شیر مادر تغذیه میکنند معمولاً بهره هوشی بالاتری دارند.
عوارض احتمالی مصرف شیر خشک برای نوزاد
شیر مادر دارای طعم های متفاوتی است، زیرا مادر غذا های مختلفی را مصرف می نماید اما شیر خشک همواره دارای یک طعم و مزه است و سبب میشود که کودک به طعم غذاها عادت نداشته باشد.
مصرف شیر خشک احتمال بروز بیماری های عفونی، اسهال و سوء تغذیه را در کودک افزایش می دهد.
در موارد خطرناک تر، در کودکانی که با شیرخشک تغذیه می‌شوند؛ احتمال ابتلا به بیماری های آسم و اگزما به دلیل حساسیت به پروتئین شیر خشک بیشتر است.
کلام پایانی
شیر خشک یک غذای مکمل کمکی برای کودکان میباشد که با توجه به سن کودک انواع مختلفی دارد. بسیاری از مادران به دلیل شرایط عدم شیردهی ای که دارند برای جلوگیری از اختلال در رشد کودک خود تصمیم به استفاده از شیر خشک میگیرند. استفاده از شیر خشک از نظر پزشکان نیز تایید شده است و در شرایط ضروری خطری برای کودک به همراه ندارد. یبوست یکی از عوارض شایع استفاده از شیر خشک در نوزادان میباشد. جهت تهیه انواع شیر خشک میتوانید به وب سایت فارماکالا مراجعه نمایید.
در این بخش از مجله فارماکالا با ما همراه باشید با، ویدیو فواید و عوارض مصرف شیر خشک