اسید فولیک یک ویتامین از گروه B است که بدن برای سوخت و ساز به آن نیاز دارد. فولیک اسید یک مکمل بدون نسخه است و با نام‌های فولات و B9 نیز شناخته میشود. از فواید و خواص آن می‌توان به تولید پروتین در بدن، رشد سلول‌های عصبی و تقویت سیستم ایمنی اشاره نمود و به دو صورت خوراکی و تزریقی موجود می‌باشد. این ویتامین بدن را در مقابل بیماری های قلبی، سکته، بیماری آلزایمر، نقص های مادر زادی، پوکی استخوان و سرطان های مشخص حفظ می نماید. نقش مصرف مکمل فولیک اسید در تعیین جنسیت جنین در این مقاله بررسی میگردد.
منابع غذایی حاوی فولیک اسید
سبزیجاتی همچون کاهو، اسفناج، گل کلم و کلم بروکلی
میوه‌هایی همچون موز، آووکادو، لیمو، پرتغال، هندوانه، کیوی، عنبه و طالبی
حبوبات مانند عدس، نخود، لوبیا چیتی و لوبیا چشم بلبلی
شیر، زرده تخم مرغ، بامیه، مارچوبه، سویا و جگر
علائم کمبود فولیک اسید
در صورت کمبود فولیک اسید ممکن است اسهال، کم‌خونی، بی اشتهایی، خاکستری شدن موها، آشفتگی در خواب، از دست دادن وزن، ضعف، درد در ناحیۀ زبان، سردرد، تپش قلب یا تند مزاجی را تجربه نمایید. اما در بیشتر موارد کمبود فولیک اسید هیچ علامتی ندارد و میزان کافی فولیک اسید لازم برای رشد جنین به او نمی‌رسد. به همین دلیل پزشکان مصرف میزان مشخص فولیک اسید را به صورت روزانه در زنان باردار توصیه می نمایند.
خواص فولیک اسید
-کمک به تولید پروتیین و نوکلنیک ها در بدن
-اسید فولیک ها با جابه جایی واحدهای تک کربنه در همانند سازی ژن ها نقش مهمی دارد.
-تامین اسید فولیک برای قسمت هایی از بدن که تکثیر سلولی سریع دارند مانند دیواره دستگاه گوارش و ادراری
-اسید فولیک به همراه ویتامین B12 و ویتامین C به هضم غذا کمک می نماید.
-اسید فولیک به رشد بافت ها در بدن کمک می نماید.
-اسید فولیک برای درمان زخم های پا و مشکلات قاعدگی تجویز و بسیار مفید می باشد.
-مصرف اسید فولیک در دوران بارداری از نقص سلول های عصبی جنین جلوگیری می نماید.
-مصرف فولیک اسید در دوران بارداری به رشد مغز جنین و طناب نخاعی جنین کمک می نماید.
فواید مصرف فولیک اسید قبل و هنگام بارداری
فولیک اسید در رشد سیستم عصبی جنین نقش کلیدی بازی می‌کند و از پیدایش نقصهای لولۀ عصبی مانند مشکلات بسیار جدی مغزی مثل آنانسفالی و مشکلات نخاعی مانند اسپینا بیفیدا در جنین پیشگیری می‌کند. توسعه سیستم عصبی جنین در مراحل بسیار ابتدایی بارداری رخ می‌دهد، حتی پیش از زمانی که فرد متوجه شود باردار است. به همین دلیل، باید پیش از تلاش برای باردار شدن مصرف فولیک اسید را شروع نمود.
برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف فولیک اسید ممکن است به کاهش خطر سایر نقصهای مادرزادی مانند شکاف لب، شکاف کام و برخی از انواع خاص مشکلات قلبی نیز کمک نماید.
همچنین ممکن است خطر مسمومیت بارداری را کاهش دهد. مسمومیت بارداری یک مشکل جدی مرتبط با فشار خون است که حدوداً در ۵ درصد از زنان باردار رخ می‌دهد.
مصرف اسید فولیک، خطر زایمان زودرس را کاهش می دهد.
بدن شما به این ماده مغذی برای تولید گلبول‌های قرمز و پیشگیری نوع خاصی از کم‌خونی نیاز دارد. همچنین فولیک اسید برای تولید، ترمیم و کارکرد DNA ضروری است. مصرف میزان کافی فولیک اسید به خصوص برای رشد سریع جفت و کودکتان مهم است.
زمان و مقدار مصرف فولیک اسید توسط مادر باردار
اسید فولیک یکی از مکمل های ضروری در دوران بارداری است که مصرف آن باید از 3 ماه قبل از بارداری شروع شود و تا پایان هفته شانزدهم بارداری ادامه داشته باشد. پزشکان مصرف فولیک اسید در دوران بارداری و حداقل یک ماه پیش از بارداری را ضروری می‌دانند.
مصرف اسید فولیک در دوران قبل از بارداری و در سه ماهه اول بارداری 400 میکروگرم در روز توصیه شده که حتما باید با مشورت پزشک باشد. همچنین در سه ماهه دوم و سوم 600 میکرو گرم و در دوران شیر دهی 500 میکروگرم توصیه شده است.
در صورتی که مادر باردار دیابت داشته باشد، داروی صرع مصرف نماید، بیماری سلیاک و یا اضافه وزن داشته باشد مصرف مقدار بیشتری فولیک اسید به او توصیه میگردد.
پزشکان توصیه می‌کنند که این ویتامین قبل از خوابیدن مصرف شود.
ممکن است که پس از مصرف دارو بر روی معده تاثیر بگذارد و مشکلاتی همچون تهوع، یبوست و اسهال ایجاد کند. به همین دلیل بهتر است که آن را بعد از خوردن غذا مصرف نمایید. این دستورالعمل برای تمام افراد (حتی خانم‌های باردار) می‌باشد.
نقش مصرف فولیک اسید در تعیین جنسیت جنین
در تعیین جنسیت فرزند تنها مادر موثر نیست، بلکه پدر نیز نقش قابل توجهی در این زمینه دارد. قوی بودن نطفه مرد در پسر دار شدن خیلی مهم است. بعضی زنها رحم های گرم و مکنده ای دارن که باعث میشود کروموزوم های y خودشان را زودتر برسانند و جنسیت کودک پسر شود و برعکس.
اگر زوج ها تمایل به داشتن نوزاد دختر یا پسر دارند، باید اصول تغذیه ای را با همکاری یکدیگر رعایت نمایند. البته توجه داشته باشید رعایت این اصول (مخصوصا رژیم غذائی) باید حداقل از دو ماه قبل از بارداری آغاز شود. اگر دچار بیماری خاصی هستید حتما تحت نظر یک متخصص تغذیه اقدام به گرفتن رژیم نمایید.
برخی از افراد تصور می‌کنند که با مصرف ویتامین فولیک اسید می‌توانند جنسیت فرزند خود را تعیین نموده و پسردار شوند. عوامل زیادی بر جنسیت جنین تاثیر می‌گذارد. از این عوامل می‌توان به ژن پدر و مادر و حتی محیط رحم اشاره نمود. فولیک اسید تاثیر بسیار زیادی بر سلامت جنین می‌گذارد اما تحقیقات علمی نشان داده است که تاثیری بر جنسیت جنین ندارد.
نکات قابل توجه در مصرف فولیک اسید
اگر بعد از خوردن فولیک اسید دچار عارضه های جزئی شدید، بلافاصله مصرف آن را قطع نکنید، چرا که بدن پس از گذشت چند روز به آن عادت می‌کند و عوارض از بین خواهد رفت. برای احتیاط میتوانید با پزشک خود مشورت نمایید.
فولیک اسید میتواند مکانیسم داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین و فنوباربیتال را افزایش دهد. فنی توئین و پیریمیدون ممکن است غلظت های سرمی فولات را کاهش دهند و در صورت مصرف طولانی مدت، موجب بروز نشانه های کمبود اسید فولیک شوند.
اسید فولیک ممکن است با اثرات ضد میکروبی پیریمتامین در مقابل توکسوپلاسموز تداخل کند. آنتاگونیستهای اسید فولیک، (پیریمتامین، تریمتوپریم یا تریامترن آمینو سالیسیلیک اسید کلرامفنیکل متوتروکسات) و قرص های ضد بارداری، ممکن است موجب کمبود دی هیدروفولات ردوکتاز شوند و در نتیجه ممکن است در کاربرد اسید فولیک ایجاد اختلال کنند.
الکل مانع جذب فولیک اسید می شود و باعث خروج فولیک اسید از بدن از طریق ادرار می شود.
فولیک اسید فقط زمانی از راه تزریقی مصرف شود که مصرف خوراکی آن بدلیل مشکلاتی مانند مانند تهوع، استفراغ، شرایط پیش از عمل یا بعد از عمل یا سندرم های سوء جذب یا پس از برداشت قسمتی از معده امکان پذیر نباشد.
عوارض مصرف بیش از حد مکمل فولیک اسید
این ویتامین فواید بسیار زیادی دارد و مصرف به اندازه آن به اکثر افراد توصیه میشود. اما مصرف زیاد آن نتیجه عکس خواهد داشت و مشکلاتی برای فرد ایجاد می‌کند. از عوارض مصرف زیاد آن می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
افزایش رشد تومورهای سرطانی و پیش سرطانی
مشکلات خواب
مشکلات پوستی همچون جوش
مشکلات معده مانند گرفتگی شکم، گاز معده، اسهال و تهوع
مشکلات رفتاری همچون هیجان، بی قراری و تحریک پذیری
تشنج و خطر حمله قلبی
کلام پایانی
فولیک اسید در رشد سیستم عصبی جنین نقش کلیدی بازی می‌کند و از کودک در مقابل شکاف لب و کام، تولد نارس، وزن کم هنگام تولد، سقط جنین و رشد ناقص در رحم حمایت می نماید. اما در تعیین جنسیت جنین نقشی ندارد. علائم و منابع غذایی حاوی فولیک اسید در این مقاله بررسی گردید. بهترین زمان شروع مصرف فولیک اسید قبل از شروع دوران بارداری و در این دوران است. همچنین پزشکان توصیه می‌کنند که این ویتامین قبل از خوابیدن مصرف شود. خواص و فواید مصرف فولیک اسید برای داشتن جنین سالم در این مقاله بیان گردیده است. جهت تهیه مکمل های فولیک اسید با دوز مناسب برای بارداری، میتوانید به وب سایت فارماکالا مراجعه نمایید.
در این بخش از مجله فارماکالا با ما همراه باشید با مطالبی در رابطه با خواص فولیک اسید