بارداری، یکی از منحصر به فردترین دوران ها در زندگی هر زوجی به حساب می آید که با دل نگرانی ها، اتفاقات و فراز و نشیب های بسیاری همراه است. از همان ابتدای تشخیص بارداری، تا زمانی که قرار است لحظه شیرین تولد نوزاد از راه برسد، یکی از بزرگترین نگرانی های پدر و مادرها، سلامتی و زنده بودن فرزندی است که درون رحم مادر و به دور از دیدشان قرار دارد است. اما متاسفانه در برخی از بارداری ها عواملی سبب مرگ جنین می شود بنابر این لازم است مادر باردار تحت نظر پزشک باشد و تمامی علائم او کنترل شود تا در صورت مشاهده علائم غیر طبیعی که منجر به مردن جنین می شود، اقدامات لازم انجام شود و از این حادثه ناگوار جلوگیری شود. در ادامه به بررسی علائم جنین مرده در شکم میپردازیم.
جنین مرده
علائم جنین سقط شده در شکم
علامت اصلی سقط جنین، لک یا خونریزی واژنی میباشد که میتواند از ترشح قهوه ای کمرنگ تا خونریزی بسیار شدید، متغیر باشد. علائم دیگر شامل مواردی از جمله انقباض و درد در ناحیه شکم، درد ملایم تا شدید در ناحیه کمر، کاهش وزن، ترشح مایع از واژن، ترشح بافت یا لخته از واژن، احساس ضعف یا سرگیجه و انقباضات میباشد. اگر شما باردار هستید و هر یک از این علائم را تجربه کردید، فورا به پزشک، ماما یا کلینیک بارداری مراجعه کنید. سقط جنین و از دست دادن بارداری میتواند آسیب رسان باشد. عفونت، تب و از همه مهم تر، انعقاد منتشر داخل عروقی (DIC)، از مهم ترین عوارض ماندن جنین مرده در شکم مادر هستند که خانم ممکن است با نگه داشتن جنین مرده در درون رحم خود با آن ها مواجه شود. ترشحات مایع واژن در بارداری از مواردی است که باید به آن دقت شود.
سقط شدن جنین مرده
پزشک میتواند بعد از تشخیص مرگ جنین، هرچه سریع‌تر نسبت به زایمان و خارج کردن جنین اقدام کند یا با توجه به شرایط مادر و زمان بارداری، مدتی را برای زایمان طبیعی و خروج جنین منتظر بماند. مادر در طول این مدت، توسط پزشک تحت نظر قرار می‌گیرد تا دچار عفونت یا ایجاد لخته خون نشود. برای خروج جنین مرده، از دو روش القای زایمان یا عمل اتساع و تخلیه استفاده میشود. سقط جنین وقتی قریب الوقوع و حتمی است که جنین مرده و دهانه رحم کاملا باز وخونریزی شدید و غیر قابل کنترل باشد. اگر جنین مرده خود به خود سقط نشود باید آن را با عمل کورتاژخارج کرد.
علائم سقط جنین مرده
تشخیص سقط جنین
اگر جنین قبل از 20 هفته یا به عبارتی قبل از 5 ماهگی یعنی زمانی که جنین امکان زنده ماندن در خارج از رحم مادر را ندارد از بین برود، به آن سقط جنین می گوییم که البته تعداد زیادی از بارداری ها به سقط ختم می شوند. در این زمان سطح پروژسترون ترشح شده از جسم زرد کاهش می یابد و هورمون جفتی برای حفاظت از جنین کافی نمی باشد. پزشک با استفاده از گوشی داپلر، ضربان قلب جنین را گوش می‌دهد و درصورتی که ضربانی وجود نداشته باشد، با انجام سونوگرافی، توقف ضربان قلب جنین و مرگ او را تأیید خواهد کرد.
علل سقط جنین
اختلالات مربوط به جفت
اگر جفت به طور غیرطبیعی ایجاد شود ، انتقال خون از مادر به جنین مختل میشود.
مشکلات کروموزومی
گاهی، یک جنین میتواند تعداد اشتباهی کروموزوم از والدین خود دریافت کند که باعث تکوین غیرطبیعی جنین میشود. سقط هایی که حین سه ماهه اول بارداری رخ میدهند اساسا با اختلالات کروموزومی جنین مرتبط اند.
مشکلات کروموزومی از علل سقط جنین
رشد کند جنین
کودکانی که سرعت رشد آهسته‌ای دارند، ریسک بسیار بالاتری برای مرگ جنینی دارند، به خصوص آن دسته از کودکانی که رشدشان دچار مشکل شده باشد. درمان رشد کم جنین قدمی است که باید هرچه زودتر برداشته شود.
عفونت
عفونت مادر، جنین یا جفت از دیگر علت‌های شایع مرگ جنین است، به خصوص اگر عفونت پیش از هفتۀ ۲۸ بارداری اتفاق بیفتد. عفونت های شناخته‌شده ای که در مرگ جنین تأثیر دارند شامل بیماری پنجم یا پاروویروس، سیتومگالوویروس، لیستریوز و سیفلیس است. اتفاق های دیگری از جمله کمبود اکسیژن در طول فرایند زایمان، مشکل یا آسیب جدی به مادر مانند تصادف ماشین نیز میتواند باعث مرگ جنین در رحم شود.
انتقال عفونت مادر به جنین
عوامل افزایش دهنده خطر مرگ جنین
اگرچه مرگ جنین در بارداری موضوع شایعی نیست اما در برخی زنان، احتمال بروز این عارضه بیشتر است. احتمال مرگ جنین در رحم با وجود شرایط زیر بیشتر خواهد بود.
سابقۀ مرگ جنین در رحم یا محدودیت رشد داخل رحمی
سابقۀ زایمان زودرس، فشار خون بالا در دوران بارداری یا مسمومیت حاملگی
وجود بیماری‌های مزمن مانند لوپوس، فشار خون، دیابت، مشکلات کلیوی، ترومبوفیلی که اختلالی است که منجر به ایجاد لخته خون میشود یا بیماری های تیروئید
وجود مشکلاتی مانند محدودیت رشد داخل رحمی، فشار خون بالا، مسمومیت حاملگی یا کلستاز داخل کبدی در بارداری فعلی
مصرف سیگار، نوشیدنی‌های الکلی یا استفاده از برخی مواد مخدر در طول بارداری توسط مادر
چاقی مفرط مادر
عوامل افزایش دهنده خطر مرگ جنین
پیشگیری از سقط جنین
ترک دخانیات
خودداری از مصرف الکل و مواد در دوران بارداری
داشتن رژیم غذایی سالم
مصرف کافئین را محدود کنید.
در وقت‌های تعیین شده به متخصص زنان و زایمان یا ماما مراجعه کنید تا رشد و سلامت جنین بررسی شود.
وزن خود را پیش از اقدام برای بارداری به حد مطلوب برسانید.
از خود در مقابل عفونت محافظت کنید و از خوردن بعضی خوراکی‌ها خودداری کنید.
درد زیر شکم یا خونریزی واژینال در بارداری را بلافاصله به متخصص زنان و زایمان اطلاع دهید.
به حرکت‌ها و تکان خوردن جنین توجه کنید و هر گونه نگرانی و مشکل را به سرعت با متخصص زنان و زایمان در میان بگذارید.
خارش واژن را به متخصص اطلاع دهید.
روش های سقط جنین
کلام پایانی
سقط جنین معمولا یک بار اتفاق می افتد. با این حال، اگر دو یا چندبار تجربه سقط جنین داشته اید، پزشک آزمایشات لازم برای تشخیص علت سقط های قبلی را انجام می‌دهد. لازم است بگوییم، اگرچه مرگ جنین، بی نهایت غم انگیز و ناراحت کننده است، اما به معنای پایان راه نیست. در آینده باز هم می توان بچه دار شد و به تولد نوزادی سالم امید داشت. بهتر است قبل از تلاش مجدد مدتی دست نگه دارید تا هر دو از نظر فیزیکی و عاطفی آماده شوید.