سندروم روده تحریک پذیر یا IBS

سندروم روده تحریک پذیر یا IBS

سندروم روده تحریک پذیر یا IBS چیست؟ یکی از شایع‌ترین اختلالات گوارشی است که بر اساس آمارها حدود 10 تا 15 درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری برای بسیاری از بیماران باعث ناراحتی و عوارض بسیاری مانند درد شکم، تغییر در عادات روده‌ای، تورم شکم و افزایش یا کاهش وزن می‌شود.

علائم سندروم روده تحریک پذیر یا IBS

درد شکمی، اسهال و یا یبوست، نفخ، احساس تپش قلب و اضطراب از علائم شایع سندروم روده تحریک پذیر یا IBS محسوب می شوند. با این‌که علت دقیق این بیماری مشخص نیست، اما احتمالا به دلیل تغییر در فعالیت ماهیچه‌های روده، نوسانات هورمونی و رشد بدشکل باکتری‌ها در روده رخ می‌دهد.

هنگامی که غذا می‌خورید، غذا پس از دهان وارد معده و از آنجا وارد روده کوچک و در انتها وارد روده بزرگ می‌شود چنانچه پس از مصرف غذا احساس درد، گرفتگی نفس و پیچش در ناحیه شکم و در نواحی مختلف آن داشته باشید؛ می‌توان به سندروم روده تحریک پذیر مشکوک شد.

سندروم روده تحریک پذیر یا IBS چیست؟

انواع سندروم تحریک پذیر روده

• سندرم روده تحریک پذیر به همراه یبوست (IBS-C)
•  سندرم روده تحریک پذیر به همراه اسهال  (IBS-D)
• در برخی از بیماران نیز ترکیبی از حالت های یبوست و اسهال مشاهده می شود که تحت عنوان  IBS با علایم مخلوط (IBS-M) خوانده می شود.
• بیماری سایر افراد که در هیچ یک از این گروه ها قرار نمی گیرند تحت عنوان  (IBS-U) عنوان می شود.

علائم و نشانه های سندروم تحریک پذیر روده

سندروم روده تحریک پذیر می تواند همراه با اسهال یا یبوست و یا هر دوی آن‌ها و همچنین نفخ شکم همراه باشد. اکثر کسانی که دچار سندروم روده تحریک‌ پذیر هستند، از دردهای تیرکشنده در ناحیه مرکزی یا پهلوها رنج می‌برندکه معمولا بصورت درد و پیچ زدن در ناف و قسمت پایین شکم و احساس درد و گرفتگی ( قلنج) در پهلوها احساس می‌شود.

این افراد معمولاً در گفتگو با پزشک عنوان می‌کنند که این درد را به صورت خفیف همواره داشته‌اند، اما اکنون بیشتر شده و پس از بررسی معلوم می‌شود که یک حمله یا شوک عصبی و استرس، همچون فوت ناگهانی عزیزان یا یک اسباب کشی یا مهاجرت و یا یک تغییر شغلی و… عامل تشدید آن بوده است.

گاهی اوقات بیمار تنها درد خفیفی در شکم و درد زیادی در ناحیه کمر احساس می‌کند که شاید در ظاهر هیچ ارتباطی با روده نداشته باشد. آنچه مسلم است سندروم روده تحریک پذیر که از آن به عنوان IBS نیز نام برده می‌شود، بیماری است که بر اثر عدم تحمل و هضم مواد غذایی وخوب کار نکردن آنزیم‌های داخل روده همراه با یک زمینه استرسی و روحی ایجاد می‌شود.

علائمی مثل گرفتگی معده، نفخ، درد شکمی، تورم شکمی، اسهال یا یبوست، جزو علائم این بیماری هستند که به مرور زمان ایجاد شده و می توانند روزها، هفته ها یا ماه ها در یک زمان ادامه داشته باشند. بیماری IBS یک بیماری طولانی مدت است که نیازمند مدیریت دقیق است.

بیماری که افراد زیادی گاهی اوقات به طور مداوم و گاهی در طیف کوتاهی از زمان دچار آن هستند؛  اما آنچه مسلم است این بیماری هرگز به سرطان تبدیل نمی‌شود و زنان دو برابر بیشتر از مردان به آن مبتلا می‌شوند.

علت دقیق آن ناشناخته بوده و با چیزهایی مانند عبور خیلی سریع یا خیلی آهسته غذا از روده شما، اعصاب بیش از حد در روده شما، استرس و سابقه خانوادگی IBS مرتبط است.

سندروم روده تحریک پذیر یا IBS چیست؟

پس علائم سندروم روده تحریک پذیر یا IBS اصلی عبارتند از:

• درد یا گرفتگی معده: معمولاً بعد از غذا خوردن بدتر می شود و بعد از مدفوع بهتر است.
• نفخ: ممکن است شکم شما به طور ناراحت کننده ای پر و متورم شود.
• اسهال: ممکن است مدفوع آبکی و گاهی اوقات نیاز به دفع ناگهانی داشته باشید.
• یبوست: ممکن است هنگام مدفوع فشار بیاورید و احساس کنید نمی توانید روده خود را به طور کامل تخلیه کنید.

ممکن است روزهایی باشد که علائم شما بهتر یا بدتر شوند و ممکن است این علائم با غذا یا نوشیدنی تحریک شوند.

جهت کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر یا IBS

• اجتناب از از مصرف کافئین ( قهوه، چای و نوشیدنی های کافئین دار)
• استفاده بیشتر از مواد غذایی فیبردار مانند میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و آجیل در رژیم غذایی در بیمارانی که بیشتر علایم یبوست دارند.
• نوشیدن حداقل سه تا چهار لیوان آب در طول روز.
• اجتناب از کشیدن سیگار.
• کسب آرامش از طریق ورزش کردن یا کاهش استرس.
• محدود کردن مصرف شیر و پنیر.
• خوردن چندین وعده غذایی کوچک تر به جای استفاده از وعده های غذایی بزرگ.
• یادداشت کردن مواد غذایی استفاده شده، جهت تشخیص اینکه کدام یک از آنها موجب تشدید علایم سندروم روده تحریک پذیر می شوند.

سندروم روده تحریک پذیر یا IBS چیست؟

درمان قطعی سندروم روده تحریک پذیر یا IBS

هیچ درمانی برای آی بی اس وجود ندارد، اما تغییر رژیم غذایی و داروها اغلب می توانند به کنترل علائم کمک کنند.

در درمان قطعی سندروم روده تحریک پذیر بهترین راه کنترل و پی بردن به موادی است که به آن حساسیت دارید، اعم از ادویه، خوراکی ویا نوشیدنی‌ها و کنار گذاشتن یا کم کردن مصرف آن‌ها. در مرحله بعد کم کردن استرس و تنش و ایجاد محیط آرام از نظر روحی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

قطع مصرف دخانیات و نوشابه‌های الکلی، مصرف مواد غذایی در حجم کم اما افزایش تعداد دفعات مصرف، انجام نرمش‌های سبک همچون پیاده‌روی و ورزش‌های آرام‌بخش مثل یوگا و مدیتیشن نیز برای درمان قطعی سندروم روده تحریک پذیر مفید هستند.

سندروم روده تحریک پذیر یا IBS چیست؟

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر درباره ناراحتی های شکم یا تغییرات در عادات اجابت مزاج خود نگران هستید برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید. علائمی که به نظر مربوط به سندرم روده تحریک پذیر هستند می توانند به واسطه شرایط سلامت دیگر از جمله سرطان روده بزرگ شکل گرفته باشند.

از نشانه های دیگر که با مشاهده آنها باید به پزشک مراجعه کنید می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– شکم درد مداوم

– خونریزی از رکتوم

– استفراغ

– کاهش وزن

ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش نمی دهد، اما این به معنای نادیده گرفتن علائم نیست. برای این که در سمت ایمن قرار داشه باشید، با پزشک خود درباره علائم جدیدی که تجربه می کنید، مانند خونریزی از رکتوم، مدفوع باریک یا کاهش وزن صحبت کنید.

درباره انجام غربالگری سرطان روده بزرگ با پزشک خود صحبت کنید. برای بیشتر افراد، غربالگری کولونوسکوپی از سن 50 سالگی آغاز می شود.

اگر سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ یا عوامل خطر دیگر وجود داشته باشند، پزشک ممکن است انجام غربالگری از سنین پایین‌تر را توصیه کند.

دارو درمانی برای سندروم روده تحریک پذیر یا IBS

• داروهای ضداسپاسم می توانند انقباض عضلات روده را کنترل کنند، اما بعضی از این داروها عوارض جانبی از جمله خواب آلودگی یا یبوست را نیز به همراه دارند که باعث می شود گزینه مناسبی برای درمان برخی از بیماران نباشند.
• داروهای ضداسهال مانند لوپرامید ممکن است در کاهش علایم اسهال توصیه شود.
• مواد مسهل و ملین مانند پسیلیوم، سبوس گندم و فیبر ذرت می توانند در حرکت غذا در دستگاه گوارش موثر باشند و علایم یبوست را کنترل کنند.
• داروهای ضدافسردگی می توانند در کاهش علایم بیماری در افراد موثر باشند، باید دقت داشته باشید که این نوع داروها باید حتما با تجویز پزشک مصرف شوند.
• همچنین مصرف برخی از مکمل ها می تواند در روند این بیماری کمک شایانی کند مانند: قرص آلتوهلث، کپسول کلپریبس زیست تخمیر، پرودایجست پویا، کپسول کلگارد،کپسول بایو آی بی اس Bio IBS تک ژن.

سندروم روده تحریک پذیر یا IBS چیست؟

کلام پایانی

علائم IBS در افراد مختلف متفاوت است. در افرادی که قاعدگی دارند، علائم IBS ممکن است در حوالی زمان قاعدگی افزایش یابد.

علت دقیق سندرم روده تحریک‌پذیر ناشناخته است، اما این بیماری با برخی غذاها و اختلالات خلقی مرتبط است. مهم است که عوامل محرک را شناسایی کنید.