فارما مگ, سلامت خانواده

راه کارهای افزایش خلاقیت کودکان

راه کارهای افزایش خلاقیت کودکان

خلاقیت کودکان نقش مهمی در آینده آنها خواهد داشت. کودکان خلاق راه حل های جدید برای مشکلات پیش رو پیدا می‌کنند. توجه داشته باشید استعداد تنها بخشی کوچک از خلاقیت است و تمرین، نظم‌بخشی و پرورش آن از اهمیت بیشتری برخوردار است. هر چه محیط زندگی کودک از تنوع بیشتری برخوردار باشد، امکان رشد خلاقیت در او بیشتر است. در ادامه به بیان راه کارهای افزایش خلاقیت کودکان میپردازیم.

فواید افزایش خلاقیت در کودکان

توانایی خلاق بودن از مغز شگفت انگیز ما نشأت میگیرد. خلاقیت را تنها میتوان از مغزی برداشت کرد که به اندازه ی کافی آبیاری و رسیدگی شده است. بسیاری از افراد باورشان این است که خلاقیت یک توانمندی درونی است و کودکان خودشان این خلاقیت را در درونشان دارند اما خلاقیت هم مثل هوش و استعداد است که همه به یک اندازه از آن بهره مند نیستند. اما باید بدانیم که خلاقیت یک مهارت است و مثل تمام مهارتهای دیگر قابل یادگیری است و می توانیم با سعی و تلاش و ممارست آن را کسب کنیم. در حقیقت، خلاقیت به وجود همزمان دو عامل ژنتیک، و وجود مادر و پدری که همیشه پاسخگو باشند و مشتاق پرورش و ایجاد انگیزه در کودکشان باشند، بستگی دارد. با ایجاد این بستر مناسب، گل های خلاقیت در روح انسانی کودک شما شکوفه خواهند کرد.

توانایی روبرو شدن با چالش ها به روش های مختلف، حاصل داشتن هوش خلاق است. زمانیکه کودکان خلاقیت را در خود پرورش میدهند، یاد میگیرند به غرایز و توانایی های منحصر به فرد خود اعتماد کنند. آنها نگرش مثبنی به روند حل مساله پیدا میکنند.  کودکان خلاق در بزرگسالی تبدیل به انسان هایی متکی به نفس و کاردان میشوند. و به همان اندازه از بسیاری از لذات زندگی استفاده میکنند. وقتی به کودکانی که دارای خلاقیت زیادی هستند نگاه می کنیم می بینیم که این کودکان یکی از مهمترین ویژگی هاشون این است که منعطف تر و سازگارتر هستند با محیط واطراف شان و توانایی حل مسئله بهتری دارند چون برای مشکلات شان و مسائلی که برایشان پیش می آید دنبال راه حل می گردند. حتی در مورد استفاده از تکنولوژی هم این کودکان سرآمد تر هستند. خلاقیت کودکان باعث می‌شود تا آن‌ها بتوانند هنگام رو به رو شدن با چالش‌ها از راه‌های متفاوتی استفاده کنند. کودکی که دارای خلاقیت است می‌تواند ارزش ایجاد کند. به این معنا که با هوش خلاق خود توانایی به وجود آوردن آثاری ارزشمند را خواهد داشت. کودکان خلاق چون توانمندتر هستند اعتماد به نفس بیشتری دارند و همین نکته کمک می کند که سازگارتر و شادتر باشند. تحقیقی نشان داده است که قدرت تخیل به کودکان کمک می‌کند تا بهتر با درد کنار بیایند. خلاقیت به کارهای هنری و موسیقی محدود نمی‌شود، و برای علوم، ریاضیات و حتی هوش اجتماعی و هوش هیجانی هم حیاتی است.

محققان بسیاری باور دارند ما اساسا تجربیات دوران کودکی را برای فرزندانمان تغییر داده‌ایم به نحوی که به رشد خلاقیت آنها آسیب رسیده است. شرکت‌های تولید‌کننده‌ اسباب‌بازی و سرگرمی‌، کودکان را با جریانی بی‌انتها از شخصیت‌ها، تصاویر، ابزارها و دستورالعمل‌های از پیش تعیین‌شده احاطه کرده‌اند که قوه‌ی تخیل را ضعیف می‌کنند. کودکان دیگر نیاز ندارند برای بازی، تخیل خود را به کار بگیرند و تصور کنند چوبی که در دست دارند یک شمشیر است. یا برای بازی با شمشیر نیاز ندارند داستان یا شخصیتی خلق کنند، زیرا شمشیرهای شخصیت کارتونی محبوبشان را دارند و صرفا نقش او را دوباره بازی می‌کنند.

 

فواید افزایش خلاقیت در کودکان

فواید افزایش خلاقیت در کودکان

 

سن اوج خلاقیت کودکان

به طور کلی کودکان از همان ابتدا رگه‌های هوش و خلاق بودن خود را نشان می‌دهند اما معمولا تمرکز و توجه برای آن‌ها سخت است. در سه سالگی خلاقیت بچه ها افزایش می یابد و در سن 5 سالگی به دلیل افــزایش تمرکز در کودکان، تکمیل زبان و تقویت مهارت‌های جسمی، کودک به اوج تفکر خلاق می‌رسد. اما از پنج سالگی به بعد با ورود به آمادگی ناگهان سقوط می‌کند. در این مرحله و سنین 5 سالگی، شما باید برای پرورش خلاقیت کودکتان سرمایه گذاری کنید و راه‌های پرورش تفکر خلاق را بیاموزید.

راه کارهای افزایش خلاقیت کودکان

نقاشی

نقاشی در کودکان یکی از مهمترین سرگرمی های دوران کودکی است. نقاشی کودکان چیزی بی محتوا یا بدون ارزش نیست. بلکه فعالیتی است که دارای ارزش محتوایی بسیار بوده و از جنبه های مختلف هنری، بالینی و آموزشی قابل توجه و بررسی است. به همان میزان که نقاشی می‌­تواند سبب رشد خلاقیت و استعداد هنری کودک گردد، به همان میزان می‌تواند محدود کننده و از بین برنده خلاقیت و استعداد کودکان گردد. یکی از روش های معمول در آموزش نقاشی به کودکان، روش تکمیلی است. این روش یکی از روش های کاملاً محدود و بسته می‌‌باشد که اگر به طور مداوم از آن استفاده شود منجر به افت خلاقیت کودکان می‌گردد. روش تکمیلی معمولاً در کتاب های نقاشی و سرگرمی کودکان دیده می‌شود. کتاب هایی که معمولاً کپی کردن را به کودکان می‌آموزند. البته این کتاب ها گاهی برای ابتدای روند آموزش و آشنایی کودک با محرک های مختلف محیطی مناسب است. ولی استفاده زیاد و همیشگی، روح خلاقیت و استعداد هنری کودک را از بین می‌برد. بهترین روش همان آزاد گذاشتن قوای تخیل کودک است. هر آن چیزی که قدرت ذهن را محدود کند، خلاقیت را نیز محدود می‌کند. لازم است به خاطر داشته باشید، هرگز در نقاشی کودکان دست نبرید و آن ها را اصلاح نکنید. کودکان را به تقلید و کپی کردن تصاویر وادار نکنید. از نقاشی کودکان ایراد نگیرید و هرگز کودک را به دلیل نقاشی هایش تحقیر یا سرزنش نکنید. برای کارهای هنری کودک و نقاشی های او ارزش قائل شوید و بخش از دیوار اتاقش را به این امر اختصاص دهید.

 

افزایش خلاقیت کودک با نقاشی

نقاشی برای افزایش خلاقیت کودک

 

ورزش ذهن و جسم

ژیمناستیک ذهنی با کودکان دبستانی انجام دهید. بازی با کلمات یا پیدا کردن کلمات هم خانواده یا مترادف یا متضاد جزو ژیمناستیک ذهنی به حساب می آیند. همچنین مجبور کردن ذهن به پیدا کردن مشابهات در چیزهای مختلف، بازی جذابی خواهد بود، مثلا وقتی از کودک بخواهیم که بگوید ساعت و جغد در چه چیزهایی به هم شبیه هستند، ایده های خلاق به ذهن او خواهند رسید.

موسیقی

یکی دیگر از مهمترین کارهای افزایش خلاقیت کودکان استفاده از وسایل موسیقی است. موسیقی هایی که از روی برنامه و اصول ساخته شده باشند موجب بروز خلاقیت‌ها در دیگر هنرها می‌شوند. موسیقی عاملی است که می‌تواند انسان را به شادی، غم و ترس سوق دهد، پس میان هنر، احساسات درونی و خلاقیت انسان‌ها ارتباطی نزدیک وجود دارد و از این دریچه می‌توان برای پرورش شخصیت اخلاقی و اجتماعی کودک یاری جست و با ایجاد اعتماد به نفس شخصیتی قدرتمند را به وی ارائه دهد. هنگامی که کودک با سازهای اسباب بازی خود صدا تولید می‌کند، آواز می‌خواند و شاد است، در واقع در حال بروز استعدادهای ذاتی خود است. شما با تحسین و تشویق او می‌توانید این ابتکارات را در ذهن او پرورش دهید. ما می‌توانیم از وسایلی که در منزل داریم مثل کاسه های فلزی و قاشق های فلزی آن ها را در اختیارش قرار دهیم و با تولید صدا احساس خوبی داشته باشد. و یا اسباب بازی های که تولید صدا می‌کند برایش تهیه کنیم تا استعداد موسیقیایی فرزند مان را خلق کنیم.

 

افزایش خلاقیت کودک و موسیقی

افزایش خلاقیت کودکان با موسیقی

 

تمام کردن کارهای نیمه کاره

یکی از تمرین های ایجاد تفکر خلاق در کودک این است که از او بخواهید چیزهای نیمه تمام را تمام کند. برای تقویت خلاقیت کودکان قصه ها را از ابتدا تا انتها شروع به خواندن نکنید و بعد هم کتاب را ببندید. مثلا داستانی را تا نیمه بخوانید و از کودک بخواهید برای آن یک پایان بسازد. از کودکان بخواهید که اشیاء و امور نیمه تمام را تکمیل کنند. از کودکان تقاضا کنید تا جملات نا تمام و داستان های نا کامل، تصاویر و نقاشی های نیمه تمام و حتی اشیاء ناقص را کامل نمایند. برای او اسباب بازی هایی بخرید که خودش بتواند آن ها را به یکدیگر متصل کند و با آن ها مدل های مختلف خلق کند.

آشپزی

آشپزی یکی از راه های تقویت خلاقیت کودکان است. کودکان در سنین 5 تا 10 سال مشتاق و علاقه مند به آشپزی هستند ولی به تشویق و رهبری والدین خود نیاز دارند. روانشناسان به والدین توصیه می‌کنند هیچ گاه جلوی آشپزی کردن کودکان خود را نگیرید زیرا آشپزی کردن تمام استعدادها و توانایی های کودکان را تقویت و مهارت آنان را در برخورد با مسائل مختلف زندگی افزایش می‌دهد. اجازه بدهید مواد را با هم ترکیب کنند و یا مواد دیگری را جایگزین کرده و نتیجه را امتحان کنند. مواد اختیاری یک ایده دیگر برای تمرین و گسترش خلاقیت است. مزایای زیادی در آشپزی با کودکان وجود دارد. کودکان با لمس کردن، مزه کردن، احساس کردن، بوییدن و گوش دادن یاد می‌گیرند. درگیر شدن در آشپزی به کودکان کمک می‌کند تا مهارت های حرکتی، هماهنگی دست، چشم و حتی مفاهیم اولیه ریاضی و علوم را توسعه دهند.

 

آشپزی و افزایش خلاقیت کودک

آشپزی برای افزایش خلاقیت کودک

 

قصه سازی

قصه های خانوادگی بسازید. به این شکل که یک نفر قصه را شروع میکند و بعد نفر بعد باید به آن اضافه کند و همینطور تا نفر آخر خانواده. هرچقدر سناریو مسخره تر باشد، بازی بامزه تر خواهد بود. پایان قصه های معروف را عوض کنید. “داستان سفید برفی و هفت کوتوله چه پایان دیگری میتواند داشته باشد؟”

بازی با تخیل

بازی های تخیلی با کلمات انجام دهید. برای مثال اگر در ماه فرود بیاییم راه هایی برای خانه ساختن پیدا کنید. یا اینکه لیستی درست کنید از تمام کارهای واقعی و تخیلی که میشود با یک وسیله ی معمولی خانه انجام داد و از جواب های عجیب و غریب کودکان لذت ببرید. مثلا گلدانی که روی میز گذاشته شده است میتواند کاپ قهرمانی یک ورزشکار باشد، میتواند کندوی عسل باشد، میتواند کوزه یک زن روستایی باشد، میتواند مشک دوغ یک قبیله ی بختیاری باشد، یا حتی یک سفینه ی فضایی باشد. و هزاران چیز دیگر که فقط خلاقیت محدود میتواند ما را از تصور منع کند.

طبیعت گردی

طبیعت حس کنجکاوی و تحرک ذهنی را در کودکان برمی‌انگیزد. طبیعت به رشد خلاقیت کودک کمک کرده و به آن ها این امکان را داده تا از تمام حواس خود استفاده کنند. علاوه بر آن قدرت تمرکز و یادگیری را در کودکان افزایش داده و اختلالات تمرکز را در آن‌ها کاهش می‌دهد. در دنیای طبیعت به کودکان خود اجازه دهید اشیا را از نزدیک لمس کرده و با آن ها ارتباط برقرار کنند. چون طبیعت مدام در حال تغییر است و این در حال تغییر بودن فرصت زیادی برای رشد و کشف و ایجاد خلاقیت و توانایی حل مسئله کودکان می کند. دنیای طبیعی الهام بخش کودکان برای فکر کردن و سوال کردن و ایجاد ذهن خلاق است. وقتی کودکمان در کنار دریا شن بازی می کند با شن ها برای خودش خونه درست می کند و برای خونه خود پل می سازد، یعنی دارد با امکان موجود قدرت خلاقانه خود را به نمایش می گذارد یا وقتی برگ های درختان را جمع آوری می کند و به آنها نگاه می کند و با استفاده از این امکانات کم شکلی رسم می کند خودش خلاقیت است یا در شب هایی که به آسمان پراز ستاره نگاه می کند و در ذهن خود با ستاره شکل می سازد این ها همه نشانه خلاقیت است و ما به عنوان پدر و مادر این فضای گشت و گذار را ایجاد کرده ایم.

 

طبیعت گردی

طبیعت گردی برای افزایش خلاقیت کودک

 

کثیف کاری

یک مکان امن  و راحت برای کثیف کاری کودکان در نظر بگیرید که کودکان بتوانند در آن از هر نوع وسیله ی هنری استفاده کنند. کاغذ و مقوا، مدادشمعی، گچ، مارکر، چسب، برچسب، رنگ انگشتی و گل رس در اختیار کودک قرار دهید و اجازه بدهید همه خلاقیتش را نشان بدهد. یک سفره بزرگ برای آن ها پهن کنیم و اجازه بدهیم با خیال راحت نقاشی بکشد یا می‌توانیم گوشه ای از دیوار را برای فرزندمان مقوا بزنیم و اجازه بدهیم فقط در همان محل نقاشی دیواری بکشد.

تقویت ایده پردازی

یکی دیگر از راهکار های افزایش خلاقیت ایجاد فضایی برای بیان ایده ها و نظرات است یعنی ما می توانیم در باره بعضی از مسائل از کودک بخواهیم ایده و نظری را که دارد بیان کند و حتی اگر ایده مسخره ای هم بود قبول میکنیم چون فقط می خواهیم فرزندان در این امر مشارکت داشته باشند و اصلا برای ما مهم نیست که این نظر اجرایی است یا نه، فقط قرار است که فعالیت ذهنی صورت بگیرد و ما می توانیم از این نکته ارتباطات خانوادگی استفاده کنیم و می بینیم که چقدر قدرت تفکر و خلاقیت فرزندمان تغییر می کند و در ادامه هم مهارتهای فن بیان کودک ما بهتر می شود و هم فضای مفرحی ایجاد میشود. تنها نکته مهم در پردازش ایده این است توجه کنیم کودک به واسطه بیان ایده اش مسخره نشود چون هدف فقط تولید ایده است.

نکات مهم در افزایش خلاقیت کودک

 

نکات افزایش خلاقیت کودک

نقش پدر و مادر در افزایش خلاقیت کودک

 

به کودک خود آزادی عمل و استقلال بدهید

کنترل گر نباشید و گاهی به تنهایی کودک احترام بگذارید. اگر کودک تنهایی در حال بازی است، گاهی به او لبخند بزنید که حضور شما را حس کند اما شما هم خود را به کاری مشغول کنید و مدام از او نپرسید «داری چکار می‌کنی؟» از زندگی و فرزندتان با تمام سختی‌ها لذت ببرید. اصولا والــدین کنترل گر با ایجاد محدودیت های فراوان مانع بزرگی در مقابل خلاقیت کودکان هستند. کودکان برای اینکه بتوانند به اکتشاف ایده‌ها و انجام کارهای خلاقانه بپردازند، به آزادی عمل احتیاج دارند. رئیس‌ مآب نباشید. زندگی با ترس اینکه ممکن است نتوانند به دانشگاه خوبی بروند را کنار بگذارید. به عنوان کسی که از دانشگاه خوبی فارغ‌التحصیل شده‌ام باید بگویم دانشگاه از من آدم شادتری نساخته است.

کودکان را تشویق کنید شکست بخورند و اشتباه کنند

بچه‌هایی که از شکست خوردن بترسند، کنجکاوی در آن‌ها سرکوب می‌شود. همچنین کودکانی که از شکست و قضاوت دیگران می‌ترسند افکار خلاقانه‌شان را مهار می‌کنند. اگر فرزند شما بعد از اشتباه نا امید شد یا احساس شکست کرد با او برای جبران و تغییر نتیجه صحبت کنید. او را راهنمایی کنید که چطور می‌تواند اشتباهش را جبران کند. فقط راهنمایی کنید و خودتان اشتباه او را اصلاح نکنید. روش صحیح بــرخورد با اشتباهات کودک می تواند در افزایش اعتماد به نفس او بسیار موثر باشد. اشتباهاتی را که اخیرا انجام داده‌اید با کودکان‌تان درمیان بگذارید تا بدانند اشتباه کردن عادی است. خندیدن به اشتباهات عادتی است که با خود شادی می‌آورد.

او را تشویق کنید اما پاداش ندهید

هر اقدام مثبت و هر تلاش کودکتان را تحسین کنید. پاداش‌های کلامی بهترین نوع تشویق هستند. اگر در تشویق‌ها بیش از حد چهارچوب مدار هستید و از جدول ستاره استفاده می‌کنید، سعی کنید با دیدن اتفاقات خلاقانه در کودک او را تشویق و تحسین کنید و حتی ناگهانی به او ستاره یا جایزه دهید. زیرا انگیزه‌ های بیرونی، مانند تشویق، به دلیل کاستن از کیفیت پاسخ و انعطاف افکار در خلاقیت کودک اختلال ایجاد می‌کنند. بگذارید کودکان مهارت خود را در فعالیت‌های خلاقانه‌ای که خودشان از درون برای آن انگیزه دارند پرورش دهند. سعی نکنید با دادن جایزه و انگیزه بیرونی آنها را تشویق کنید.

 

تشویق کودکان توسط خانواده

تشویق کردن کودکان برای افزایش خلاقیت

 

پرهیز از کمال گرایی

از کمال گرایی بپرهیزید. پروژه کودکتان را انجام ندهید به این دلیل که شما بهتر و سریعتر میتوانید آن را انجام دهید. در همین راستا از اصلاح کردن و تکمیل کردن پروژه ی کودک برای اینکه کامل و بی نقص باشد بپرهیزید. به آنچه که کودک درطول فرآیند انجام پروژه یاد گرفته است احترام بگذارید. فرآیند انجام پروژه از نتیجه نهایی مهم تر است. با تمرین بیشتر، نتیجه بهتر خواهد شد. از عبارات ناامیدکننده و منفی بافی دوری کنید. به تلاش های خلاقانه کودک حتی اگر کامل و عالی نیست احترام بگذارید. داستان ها و کارهای هنری کودکتان را روی یخچال یا روی تخنه ای مخصوص این کار به نمایش بگذارید. کودکان عاشق دیدن حاصل علاقه و تلاششان بر روی دیوار مادر و پدر هستند.

تلویزیون و بازی‌ های کامپیوتری را کاهش دهید

ممنوع کردن موبایل، تلویزیون یا کنسول خانگی امری نشدنی است، اما باید نحوه و میزان ارتباط کودک با این وسایل کنترل شود. البته بازی‌های رایانه ای تا حدی به افزایش خلاقیت کودک کمک می‌کند. اما نباید از بازی‌های فیزیکی و حقیقی بیشتر و جذاب‌تر شود. پــرخاشگری کودکان، انزوا، تیک عصبی، آسیب‌های جسمی، چاقی و … از مضرات بازی‌های رایانه ای و تماشای بیش از حد تلویزیون است. توصیه می‌کنیم به مقاله استفاده کودک از موبایل مراجعه کنید.

قضاوت و مقایسه نکنید

هر کودک دنیا، علایق و سلیقه‌های منحصر به فرد خود را دارد. هرگز با قضاوت‌های ارزشی خوب و بد یا مقایسه کودک با دیگر همسالان، سعی در تربیت او نداشته باشید. کاهش اعتماد به نفس، محافظه کاری و تحقیر شدن در کودکی ساده‌ترین پیامدهای مقایسه شدن است.

پرهیز از تمرکز روی دست آورد نهایی

به جای تمرکز روی نتایج، به فرایندها توجه نشان بدهید. یک روش برای این کار این است که درباره‌ نحوه‌ی انجام کار از او سؤال بپرسید. «از کاری که می‌کنی لذت می‌بری؟»، «تموم شد یا ادامه داره؟»، «از چیه این کار خوشت میاد؟»

کلام پایانی

از آنجایی که خلاقیت کودک فواید بسیاری دارد و موجب میشود او به فردی شادتر، مثبت تر و موفق تر تبدیل شود لازم است برای بهبود خلاقیت کودک در سنین 5 سالگی کارهایی انجام دهید. زیرا خلاقیت مهارتی است کسب کردنی حتی اگر در ژنتیک فرد نباشد با آموزش از سوی خانواده ها در سن درست میتواند موجب تولید و افزایش خلاقیت در فرد شود. آشپزی، موسیقی، نقاشی، ورزش، طبیعت گردی و قصه سازی با تخیل گرایی از جمله راه های افزایش خلاقیت اند. جهت کسب اطلاعات بیشتر با وب سایت فارماکالا در تماس باشید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *