کودکان نیز مانند بزرگسالان از افسردگی رنج می برند، اگرچه ممکن است علائم آنها یکسان نباشد. علاوه بر این، کودکان به درمان پاسخ خوبی می دهند. افسردگی به عنوان یک بیماری تعریف می شود که احساس افسردگی ادامه یابد و در توانایی کودک یا نوجوان برای عملکرد اختلال ایجاد کند. ابتلا به سایر مشکلات ذهنی مانند مشکلات یادگیری، اختلالات اضطرابی یا رفتاری، کودکان و نوجوانان را بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی قرار می‌دهد.
متاسفانه افسردگی در کودکان و نوجوانان بسیار متفاوت از بزرگسالان است. بنابراین ممکن است والدین و اطرافیان به راحتی قادر به شناسایی افسردگی نباشند. خشونت، زورگویی و صرف وقت بیش از حد در شبکه‌های اجتماعی دیجیتال می‌تواند با افسردگی همراه باشد. افسردگی ممکن است ریشه های ژنتیکی و ارثی هم داشته باشد.
افسردگی در کودکان
حدود 5 درصد از کودکان و نوجوانان در جمعیت عمومی در هر برهه زمانی معین از افسردگی رنج می برند. کودکان تحت استرس، از دست دادن یا مشکلات توجه، یادگیری، رفتار یا اختلالات اضطرابی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی قرار دارند. در حالی که برای همه، کودکان و بزرگسالان، گهگاه احساس غم و اندوه و ناراحتی طبیعی است.
کسانی که از افسردگی رنج می‌برند، خلق وخوی ضعیف و پایدار را تجربه می‌کنند. این خلق و خوی ضعیف می تواند به قدری شدید باشد که می تواند از تجربه لذت افراد مبتلا جلوگیری کند، علاقه آنها را به فعالیت ها یا سرگرمی هایی که زمانی از آنها لذت می بردند کاهش دهد. و توانایی آنها را برای عملکرد مؤثر روزانه مختل کند.
اگر افسردگی درمان نشود، می تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات طولانی مدت شود. و تأثیر بسیار مخربی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. بنابراین اگر کودک افسرده داشته باشید، اغلب به خودی خود بهتر نمی شود و باید به روانشناس مراجعه کنید.
کودکان ممکن است در هر سنی مبتلا به افسردگی شوند و از این نظر تفاوتی با بزرگسالان ندارند. بروز اختلال خلقی، ناراحتی همراه با احساس غم شدید، تحریک‌پذیر شدن، احساس پوچی مداوم و از دست دادن علاقه نسبت به انجام فعالیت های روزمره ازجمله علائم شایع افسردگی در کودکان هستند. یادتان باشد که افسردگی کودک را با غم و اندوه معمولی اشتباه نگیرید.
برخلاف غم و اندوه معمولی یا سوگواری، بیشتر حملات افسردگی بیش از چند هفته، چند ماه و حتی چند سال طول می‌کشند. برخی از نوجوانان و کودکان از اختلال دو قطبی رنج می‌برند.
این اختلال شامل حملات افسردگی همراه با دوره‌های طولانی نوسان خلق‌وخو است. با وجود اینکه افسردگی معمولاً عامل تهدیدکننده زندگی در نظر گرفته نمی‌شود، اما می‌تواند منجر به افکار و تلاش برای خودکشی شود.
افسردگی در کودکان
انواع افسردگی در کودکان
اختلال افسردگی اساسی (MDD)
MDD زمانی تشخیص داده می شود که کودک افسردگی شدید یا شدیدی را تجربه کند که بیش از دو هفته طول بکشد.
اختلال افسردگی مداوم (PDD)
همچنین به نام دیستیمیا، کودک مبتلا به PDD علائم خفیف تری از افسردگی را تجربه می کند. اما این علائم برای مدت طولانی تری باقی می مانند (بیش از یک سال در کودکان، دو سال در بزرگسالان).
اختلال خلقی فصلی (SAD)
SAD شکلی از MDD با الگوی فصلی است. کودکان مبتلا به این نوع افسردگی معمولاً زمانی که ساعات روشنایی روز کوتاه‌تر است، علائم را تجربه می‌کنند. همانطور که در ماه‌های زمستان در نیمکره شمالی اتفاق می‌افتد.
اختلال سازگاری همراه با خلق افسرده
این تشخیص، خلق و خوی افسرده ای را توصیف می کند که در عرض 3 ماه پس از یک رویداد ناراحت کننده یا استرس زا، مانند مرگ در خانواده یا جدایی والدین ایجاد می شود. برخی از مشکلات سازگاری در کودکان طبیعی و قابل انتظار است. این تشخیص تنها در صورتی داده می شود که مشکلات با رویداد محرک تناسب نداشته باشند و باعث اختلال در عملکرد روزانه شوند.
انواع افسردگی در کودکان
علائم روحی افسردگی در کودکان
غیبت مکرر از مدرسه یا عملکرد ضعیف در مدرسه
عدم علاقه به فعالیت ها یا سرگرمی هایی که زمانی از آن لذت می‌بردند
کناره گیری از دوستان و خانواده
نشان دادن رفتار مشکل دار در مدرسه
بدخلقی یا عصبانیت
احساس غم و ناامیدی مداوم
انزوای اجتماعی
ترس از طرد شدن
اختلال در تمرکز
خستگی و بی حالی
ناامیدی
بی توجهی نسبت به علایق
احساس بی ارزشی یا گناه
منفی نگری
علائم روحی افسردگی کودکان
علائم جسمی افسردگی در کودکان
سردرد و معده درد مکرر
مشکلات گوارشی غیرقابل توضیح
بیش از حد معمول خوابیدن یا کم خوابی
کمتر یا بیشتر از حد معمول غذا خوردن
نوسانات وزن
همیشه احساس خستگی می کند
بی قراری یا ناتوانی در نشستن
بی حال تر از حد معمول
ایزوله سازی اجتماعی
افزایش رفتار مشکل ساز
صحبت از خودکشی، مرگ یا مردن
صحبت در مورد ناامیدی یا احساس درماندگی
تصادفات مکرر
مصرف مواد
علاقه به سلاح
علائم جسمی افسردگی در کودکان
خطر خودکشی در کودکان افسرده
افسردگی دوران کودکی می تواند باعث افکار خودکشی و حتی رفتارهای خودکشی شود. در واقع، خودکشی سومین علت اصلی مرگ و میر کودکان 5 تا 14 ساله است. اگر کودک شما مبتلا به افسردگی تشخیص داده شده است یا فکر می‌کنید ممکن است افسرده باشید، مهم است که به علائم هشداردهنده او توجه کنید و به او کمک کنید تا بر بیماری خود غلبه کند.
دلایل افسردگی کودکان
خانواده
خانواده ها شامل سیستم هایی مانند والدین، همسران و کودکان هستند. اختلال رفتار در یک عضو خانواده اغلب همراه با بدکاری یا عملکرد بد سیستم خانواده است به همین دلیل شناخت کافی قبل از ازدواج و مشاوره قبل از ازدواج مهم می باشد.
رفتار مشکل آفرین کودک نمی تواند جدا از محتوای خانواده در نظر گرفته شود و تغییر در روحیه و رفتار هر کدام از اعضا خانواده بر کودک همچون دیگران اثر می گذارد و این دلیل بسیار مهمی برای مبتلا شدن کودک به انواع اختلال های روانی نظیر افسردگی ، اضطراب و وسواس می باشد. مدارک زیادی وجود دارد که کودکانی که دارای پدر و مادر افسرده هستند، در معرض مبتلا شدن به اختلالات هیجانی و رفتاری قرار دارند اختلالات رفتاری کودکان تقارن آشکاری با ناراحتی های روانی والدین دارند.
فشار روانی زندگی
اتفاق های منفی که در محیط اطرافمان به وجود می آید که به عنوان فشار روانی تلقی می شوند و می تواند شامل مشکلات مالی و شغلی، ضعف جسمانی و بیماری و از دست دادن عزیزان باشد که باعث بروز افسردگی در کودکان و نوجوانان می شود و جدایی و ناسازگاری والدین نیز ممکن است زیر ساز افسردگی کودکان شوند.
روانشناختی
بر اساس مطالعات روانشناختی تاریخچه ی تقویت های فرد در تشکل ادراک از خود و دیگران توجه دارند گرایش به خود کم بینی و احساس بی ارزشی را می توان اشاره کرد. اگر بخواهیم به زبان ساده بیان کنیم زمانی که کودکان از سوی مادر و پدر خود به بی ارزش بودن تقویت شوند به مرور زمان این احساس بی ارزشی و خود کم بینی مشکل ساز خواهد شد و ممکن است اختلالاتی نظیر افسردگی را به وجود بیاورد.
ژنتیک
بر اساس مطالعاتی که بر روی حیوانات، دوقلو ها و تحلیل خانواده ها انجام شده است نشان داده شده است که عوامل ارثی و ژنتیک تعیین کننده بزرگی در بروز اختلال های رفتاری هستند. علاوه بر آن انتقال دهنده های عصبی و سبک خواب نقش مهمی در ایجاد افسردگی کودکان دارد.
دلایل ژنتیکی افسردگی کودکان
درمان افسردگی در کودکان
کودکانی که سابقه خانوادگی افسردگی و همچنین کودکانی که دارای والدین افسرده هستند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی هستند. هرج و مرج در خانواده، درگیری بین والدین و یا اعتیاد پدران و مادران به مواد الکلی و مواد مخدر نیز زمینه ساز بروز افسردگی در کودکان هستند. اگر به افسردگی در کودک یا نوجوان خود مشکوک هستید، برای گوش دادن به نگرانی های او وقت بگذارید.
حتی اگر احساس می کنید که مشکل او واقعا نگران کننده نیست باز هم به یاد داشته باشید که مشکلات را از دید او بنگرید و بررسی کنید. پس مهم ترین مساله بین شما و فرزندتان این است که راه های ارتباطی با او را باز کنید و باز نگه دارید. حتی اگر فرزندتان از ارتباط با شما کناره گیری نمود، سعی کنید با او احساس همدردی بیشتری داشته باشید تا به شما اعتماد نماید و شما را پشتیبان مناسبی برای خود ببیند.
بدون دارو
درمان افسردگی کودکان بدون دارو نیز میسر است. گاهی پزشک تشخیص می‌دهد، کودک نیاز به مصرف دارو ندارد و تنها با استفاده از چند تکنیک و تکرار جلسات درمانی می‌تواند بهبود کامل خود را به دست آورد. برخی از بهترین روش‌های درمان افسردگی در کودکان بدون دارو به‌قرار زیر است.
روان درمانی
روانی درمانی به‌اندازه درمان دارویی در موارد خفیف مؤثر است. البته در مواردی نیز ممکن است پزشک همراه با روان‌درمانی، دارودرمانی را نیز تجویز کند. به طور معمول بهترین رویکرد در مواجهه با افسردگی، روان درمانی است و به کودک کمک می‌کند احساس بهتری داشته باشد. رویکردی که برای درمان استفاده می‌شود بستگی به سن کودک دارد. برای کودکان خردسال بازی درمانی ممکن است بهترین گزینه باشد.
نور درمانی
قرار گرفتن در معرض نور روشن، که عنوان نوردرمانی شناخته می‌شود، ممکن است در درمان افسردگی مؤثر باشد. به‌خصوص اگر دلیل افسردگی کودک مرتبط با تغییرات فصلی باشد، پزشک نوردرمانی را تجویز و توصیه می‌کند.
آموزش خانواده و کودک
معمولاً یکی از اولین مراحل درمان افسردگی آموزش کودک و خانواده او است. آموزش به کودک و خانواده او در مورد افسردگی می‌تواند کمک بزرگی باشد، زیرا باعث می‌شود آنها کمتر خود را به خاطر این مشکل سرزنش کنند.
دارو درمانی
برای کودکانی که افسردگی آنها به روان درمانی پاسخ نمی‌دهد، دارو می‌تواند یک گزینه باشد. مطالعات نشان می‌دهد که داروی ضدافسردگی مانند فلوکستین با نام تجاری پروزاک در درمان افسردگی کودکان و نوجوانان مؤثر است. این دارو به طور رسمی توسط FDA برای درمان کودکان ۸ تا ۱۸ ساله مبتلا به افسردگی شناخته شده است.
همچنین نوعی داروی ضدافسردگی دیگر به نام مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین SSRIs برای استفاده در کودکان و نوجوانان توسط FDA تأیید شده است. البته لازم است حتماً مصرف این داروها را تحت‌نظر یک روانپزشک شروع کنید و در ادامه مصرف نیز تحت‌نظر باشید.
درمان افسردگی کودکان
کلام پایانی
بر اساس موارد گفته شده درمان کودکان و نوجوانان افسرده الزامی می باشد زیرا که تاثیر زیادی در زندگی آتی آن ها خواهد داشت و برای جلوگیری از اتفاق های ناگوار دیگر مانند شدید شدن این اختلال و یا خودکشی نیازمند درمان بر اساس دلایل ایجاد این بیماری می باشد.
مشاهده مکمل های کودکان