امروزه با تغییر روش زندگی و عواملی نظیر اضافه وزن، افزایش سن، مصرف نامتعارف نمک و… تعداد افراد مبتلا به بیماری فشار خون نسبت به قبل افزایش چشم گیری داشته است. بیماری فشار خون که بیشتر در سالمندان رخ می دهد عموما بدون علائم خاص بروز می نماید و منجر به سکته می شود. از این رو به این بیماری قاتل خاموش نیز می گویند. در این مقاله ضمن پرداختن به علائم، عوارض و درمان بیماری فشار خون، تفاوت فشار سنج های عقربه ای و دیجیتالی مورد بررسی قرار گرفته است.
دستگاه فشار سنج
تفاوت دستگاه فشار سنج عقربه ای و دیجیتالی
فشار خون به نیروی وارده به دیواره رگ های قلب در زمان عبور خون گفته می شود. فشار خون سیستولی، به نیروی مذکور در هنگام انقباض کامل عضله قلب، و فشار خون دیاستولی به نیروی مذکور در حالت استراحت قلب دلالت دارد. به طور کلی فشار خون در نواحی مجاور قلب بیشتر بوده و با دور شدن از قلب کاهش می یابد. بیماری فشار خون بالا یا پرفشاری خون Hypertension و یا پرفشاری شریانی نوعی بیماری مزمن است که همانطور که از نام آن مشخص است، فشار خون در رگ ها افزایش یافته و در پی آن قلب برای حفظ گردش خون در رگ ها فعالیت شدید تری را متحمل می شود.
تفاوت های دستگاه فشار سنج عقربه ای و دیجیتالی
از تفاوت های اصلی فشارسنج دیجیتالی و فشارسنج عقربه ای در نحوه نمایش میزان فشار خون اندازه گیری شده است. در فشارسنج دیجیتالی مقدار فشار خون اندازه گیری شده بر روی مانیتور دستگاه نمایش داده می شود. البته برخی از فشارسنج های دیجیتال قادر به اندازه گیری تعداد ضربان قلب نیز هستند و همچنین می توانند تشخیص نامنظم بودن ضربان را انجام دهند. همچنین این دستگاه ها دارای حافظه داخلی جهت ثبت نتایج هستند و می توان با استفاده از آن مقایسه اندازه گیری های مختلف را انجام داد. این موارد در فشارسنج های عقربه ای وجود ندارد. از مهم ترین ویژگی فشارسنج های دیجیتالی، استفاده راحت و آسان است که امکان اندازه گیری فشار خون توسط خود فرد را امکان پذیر می نماید.
علائم و عوامل ایجاد بیماری فشار خون
این بیماری عموما دارای نشانه و شاخص خاصی نبوده و گاهی ممکن است سالیان سال با فرد مبتلا همراه باشد. اما بطور کلی از مهم ترین علائم فشار خون بالا می توان به سردرد،تنگی نفس، خون دماغ شدن، سرگیجه، احساس درد در قفسه سینه، ضعف در بینایی و گرگرفتگی اشاره کرد. فاکتور های خارجی متعددی در ایجاد یا تشدید این بیماری دخیل هستند. برخی از این عوامل مصرف دخانیات و الکل، مصرف غذاهای چرب و پرنمک، عدم مصرف میوه و سبزیجات به مقدار کافی، عدم تحرک بدنی کافی، استرس و چاقی هستند.
دلایل و نشانه های ابتلا به بیماری فشار خون
عوارض بیماری فشار خون
آسیب به عروق شریانی (سرخرگی) و قلب
بیماری فشار خون موجب آسیب به سلول های سطح داخلی عروق بدن می گردد. چربی های غذا با ورود به جریان خون در سرخرگ های مصدوم، انباشه می شوند و با کاهش انعطاف پذیری دیواره های سرخرگ ها، عمل خون رسانی در بدن را محدود می نمایند. به مرور زمان، فشار مستمر جریان خون در رگ های تضعیف شده موجب بزرگی و برجستگی قسمتی از دیواره سرخرگ یا آنوریسم می شود. همچنین این بیماری، مشکلات قلبی متعددی از قبیل بیماری عروق کرونر، بزرگی قلب چپ و نارسایی قلبی را ایجاد می نماید.
آسیب به کلیه ها و چشم
فرآیند دفع مایعات و مواد زائد بدن به وسیله خون و کلیه ها نیازمند عروق خونی سالم است. فشار خون بالا سبب آسیب به عروق خونی کلیه ها و عروق متصل به آن می گردد. همچنین بیماری دیابت مضاف بر بیماری فشار خون این آسیب را تشدید می نماید. علاوه بر این، بیماری فشار خون موجب بروز اختلالات چشمی، خونریزی انتهای چشم، تاری دید و حتی کوری می شود.
آسیب به مغز
هنگامی که قسمتی از مغز، اکسیژن و مواد مغذی کافی دریافت ننماید سلول های مغزی میمیرند و سکته رخ می دهد. عروق خونی آسیب دیده ناشی از فشار خون بالا امکان باریک شدن یا پاره شدن را دارند. همچنین بیماری فشار خون می تواند موجب ایجاد لخته های خون در سرخرگ های متصل به مغز شده و در نهایت با مسدود شدن جریان خون، منجر به سکته مغزی شود.
آسیب به مغز از عوارض بیماری فشار خون
راه های درمان بیماری فشار خون
مصرف دارو براساس نظر پزشک
اصلاح رفتارهای تغذیه ای ناسالم مانند کاهش مقدار مصرفی چربی، حذف روغن و چربی جامد و جایگزین کردن آن با روغن مایع، کاهش مصرف نمک، مصرف مقدار کافی میوه و سبزی، پرهیز از مصرف غذاهای سرخ کردنی
انجام فعالیت‌های بدنی منظم و کافی
ترک مصرف نوشیدنی‌های الکلی
کاهش وزن و رفع چاقی به ویژه چاقی شکمی
روش های درمان خانگی فشار خون
نوشیدن آب زیاد
کاهش مصرف نان و کربوهیدارت‌ها
عدم مصرف قند
جویدن کامل غذا
عدم مصرف غذا به صورت داغ
پرهیز از مصرف نوشیدنی همراه غذا
روش های درمان خانگی فشار خون
عدم مصرف غذاهای سرخ کردنی
مدیریت استرس
حذف سیگار
مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های مفید در درمان فشار خون از جمله سرکه سیب، عرقیات گیاهی، شکلات تلخ، موز، آبلیمو، شیر کم چرب، آب گوجه فرنگی، آب چغندر، آووکادو، آب توت، آب آلو و زرشک
انواع دستگاه فشارسنج
اندازه گیری فشار خون توسط دستگاه مخصوصی تحت عنوان فشارسنج انجام می شود. فشارسنج عقربه ای و دیجیتالی دو نوع متداول از فشارسنج ها هستند. در ادامه به تشریح ویژگی های هریک می پردازیم.
فشارسنج عقربه ای
فشار سنج عقربه ای علاوه بر استفاده در مراکز درمانی مانند درمانگاه ها و کلینیک ها و … کاربرد خانگی نیز دارد. فشارسنج عقربه ای مقدار فشار خون را توسط عقربه اش نشان می دهد. این نوع از فشارسنج ها یک کیسه هوا یا کاف دارند که لازم است دور بازو بسته شود و به وسیله یک تلمبه کوچک این کیسه تا حدی باد شده تا رگ ها بر اثر فشار مسدود شوند. البته یک گوشی پزشکی در زیر کیسه هوا قرار می دهند تا با شنیدن اولین و آخرین نبض، فشار بالا و با قطع آن فشار پایین اندازه گیری شود. معمولا برای استفاده از این فشارسنج به فرد دیگری نیاز است تا کار اندازه گیری را انجام دهد. زیرا اندازه گیری فشار خون توسط خود فرد دشوار و غیر قابل انجام بوده و همچنین امکان خطای بسیاری دارد.
فشار سنج عقربه ای
فشارسنج دیجیتالی
فشارسنج های دیجیتالی معمولا در مصارف خانگی کاربرد دارند. اما اگر فشارسنج دیجیتالی دارای دقت بالا، ضریب خطای بسیار پایین و جنس کاف آنتی آلرژی و بهداشتی باشد، می توان از آن در مراکز درمانی نیز استفاده نمود. فشارسنج دیجیتال در دو نوع بازویی و مچی در دسترس است. دلیل این نامگذاری محل بستن کیسه هوا یا کاف می باشد. با فشردن دکمه روی دستگاه، کیسه به طور اتوماتیک باد شده و مانند فشارسنج عقربه ای تا حدی که نبض شریان را قطع نماید، باد می شود و سپس مجددا به طور اتوماتیک باد کیسه تخلیه شده و در نهایت فشار خون اندازه گیری شده نمایش داده می شود.
کلام پایانی
فشار خون از علائم اصلی حیات است، هنگامی که سرخرگ‌های بزرگ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست دهند و عروق کوچک نیز باریکتر شوند، فشار خون بالا میرود. بیماری فشار خون موجب آسیب به مغز، قلب و عروق آن، چشم و کلیه ها می شود. معمول‌ترین روش اندازه‌گیری فشار خون به وسیله فشارسنج است. فشارسنج های دیجیتالی و عقربه ای از رایج ترین فشارسنج های موجود هستند. اهداف درمان با توجه به ویژگی های هر فرد تعیین خواهند شد و ممکن است شامل کم کردن وزن، ترک دخانیات،کنترل فشار خون بصورت روزانه، استفاده از داروهای ضد فشار خون تحت نظر پزشک، کاهش استرس، برنامه ورزش مناسب و تغییر شیوه زندگی باشند. از جمله تفاوت های فشار سنج عقربه ای و دیجیتالی نحوه اندازه گیری و صفحه نمایش آنها میباشد. جهت تهیه فشارسنج های دیجیتالی و عقربه ای به وب سایت فارماکالا مراجعه نمایید.
در این بخش از مجله فارماکالا با ما همراه باشید با ویدئوی نحوه استفاده از دستگاه فشار سنج